Kąpiel niemowlaka - co warto wiedzieć, by była bezpieczna i przyjemna?

Kąpiel niemowlaka - co musisz wiedzieć?

● Niemowlę warto kąpać co 2-3 dni.

● Przez cały czas kąpieli głowę i ramiona dziecka należy podtrzymywać ręką. Dlatego przed jej rozpoczęciem konieczne jest przygotowanie wszystkich potrzebnych rzeczy blisko wanienki, by móc po nie łatwo sięgać.

● Ważne, by zapewnić ciepłą (ale nie gorącą) wodę do kąpieli dziecka - optymalna temperatura wynosi 37-38°C. Warto również nagrzać pomieszczenie, w którym wykonywana jest ta czynność do 22-24°C.

● Czas trwania kąpieli niemowlaka nie powinien przekraczać 5-10 minut.

Jak często kąpać niemowlę?

Niemowlę zaleca się kąpać co 2-3 dni. Częste kąpiele mogą mieć negatywny wpływ na wrażliwą na tym etapie życia skórę dziecka - czasami prowadzą do jej szybkiego przesuszania się. W pozostałe dni ciała malucha należy utrzymywać w czystości poprzez wykonywanie innych czynności higienicznych, np. związanych z pielęgnacją okolicy pieluszkowej. W dni, kiedy nie kąpiemy niemowlaka, warto również delikatnie przemyć inne partie ciała, np. wacikami nasączonymi w ciepłej wodzie. Jeśli u malucha nie występują żadne problemy skórne, a zarówno rodzice, jak i niemowlę lubią rutynę kąpieli - nie ma przeciwwskazań, by dziecko kąpać codziennie.

Kiedy kąpać niemowlę - rano czy wieczorem?

Nie ma tutaj jasnych rekomendacji - porę kąpieli dobierz do własnych preferencji. Zastanów się, kiedy istnieje większa szansa na to, że nikt nie będzie Cię rozpraszał podczas tej czynności (np. telefonami, pilnymi sprawami do załatwienia) i nie będziesz w pośpiechu. Weź pod uwagę, że dla wielu maluchów kąpiel wieczorna w dłuższej perspektywie staje się ważnym i korzystnie działającym elementem rytuału pomagającego dziecku wyciszyć się i zrelaksować przed zaśnięciem. Natomiast rano niemowlę jest zwykle mniej senne i zmęczone, co może ułatwiać kąpiel.

Jak przygotować się do kąpieli niemowlaka?

Podstawą jest przygotowanie wszystkich potrzebnych przedmiotów, by znajdowały się w zasięgu ręki. To ważne szczególnie, jeśli malucha kąpie jedna osoba, która nie ma asysty, np. drugiego rodzica. Kiedy maluch przebywa w wannie, konieczne jest przytrzymywanie jego ciała - nie oddalisz się więc po zapomnianą rzecz bez wyjmowania dziecka z wody. Przed przystąpieniem do kąpieli przygotuj więc blisko siebie:

● Przewijak,

● Wanienkę,

● Delikatny, płynny środek myjący dla niemowląt, najlepiej bezzapachowy (pamiętaj przy tym, że maluchy przed ukończeniem pierwszego miesiąca życia często zaleca się kąpać bez dodatku żadnych środków myjących - samą wodą),

● Wielorazową, miękką, nadającą się do prania myjkę (zamiast niej do mycia malucha możesz również wykorzystać po prostu swoją dłoń),

● Opcjonalnie: oliwkę lub krem do zastosowania po kąpieli,

● Ręcznik,

● Czystą pieluszkę,

● Czysty zestaw ubranek.

Jaka powinna być temperatura wody do kąpieli niemowlęcia?

Zalecana temperatura wody do kąpieli malucha to temperatura zbliżona do temperatury ciała - około 37-38°C. Weź pod uwagę, że chłodna kąpiel może być bardzo nieprzyjemna dla dziecka. Zbyt niska temperatura wody często powoduje, że niemowlę płacze, a kąpiel staje się stresująca zarówno dla bobasa, jak i rodzica. Musisz uważać oczywiście również na to, by woda nie była za gorąca, ponieważ taka może parzyć dziecko. W przypadku wątpliwości warto sprawdzić temperaturę specjalnym termometrem do wody (są one dostępne w sklepach z wyposażeniem dla niemowląt i dzieci). Jeśli nie masz termometru, oceń, czy woda jest przyjemna (ciepła, ale nie gorąca), dotykając jej łokciem lub nadgarstkiem.

Jaka powinna być temperatura otoczenia podczas kąpieli dziecka?

Warto zadbać o to, by w pomieszczeniu, w którym kąpiemy dziecko było ciepło. Maluch łatwo może się wychłodzić po wyjęciu go z wody. Zalecana temperatura otoczenia podczas kąpieli wynosi 22-24°C.

Kąpanie niemowlaka - jak to zrobić krok po kroku?

Poniższa instrukcja pokazuje, jak krok po kroku wykąpać niemowlaka:

1. Zdecyduj, gdzie wykąpiesz malucha. Pamiętaj, że nie musi to być łazienka. Wielu rodziców zamiast wkładać małą wanienkę dziecięcą do dużej wanny wybiera umieszczenie jej na dużej stabilnej powierzchni, na której mogą wygodnie podtrzymywać niemowlę bez nadmiernego schylania się, np. na stole kuchennym.
2. Przygotuj wszystkie potrzebne rzeczy, aby znajdowały się w zasięgu ręki podczas kąpieli.
3. Zdejmij biżuterię i zegarek (jeśli je nosisz) i umyj ręce wodą z mydłem.
4. Wlej ciepłą wodę do wanienki. Wielu ekspertów zaleca, by z uwagi na zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa sięgała ona mniej więcej do brzuszka dziecka. Niektóre niemowlęta przy takim poziomie szybko marzną - warto rozważyć wlanie większej ilości wody, jeśli dziecko marudzi podczas kąpieli, by sprawdzić, czy nie tu leży przyczyna dyskomfortu niemowlaka. Należy zwrócić wtedy szczególną uwagą na bardzo uważne podtrzymywanie dziecka przez cały czas kąpieli.
5. Zamieszaj wodę i sprawdź temperaturę. W razie potrzeby dolej gorącej lub zimnej wody, ponownie zamieszaj i oceń, czy temperatura jest już odpowiednia.
6. Wlej niewielką ilość płynu myjącego do wody (jeśli go używasz) i ponownie zamieszaj. Kąpiele, szczególnie w przypadku noworodków, możesz też przeprowadzać w samej wodzie, bez dodatków.
7. Połóż dziecko na przewijaku.
8. Przemyj jego twarz wacikiem zamoczonym w ciepłej wodzie, pamiętając również o umyciu okolicy oczu (w kierunku od kącika oczu do zewnątrz). Mycie twarzy podczas kąpieli w wanience stresuje niektóre maluchy, dlatego warto to zrobić wcześniej.
9. Teraz rozbierz niemowlę (pieluszkę zdejmując na końcu).
10. Przenieś dziecko do wanienki, zanurzając najpierw stópki i całe nóżki, a następnie górne części ciała. Przez cały czas podtrzymuj jedną ręką głowę i ramiona malucha.
11. Używając myjki lub dłoni, umyj ciało niemowlaka, zaczynając od główki i przechodząc w dół. Pamiętaj o przestrzeniach pomiędzy fałdami skórnymi dziecka.
12. Rozłóż ręcznik na przewijaku i przenieś na niego malucha.
13. Dokładnie, ale delikatnie wytrzyj ręcznikiem ciało dziecka (bez pocierania). Osusz również przestrzenie pomiędzy fałdami skórnymi niemowlaka.
14. Załóż maluchowi pieluszkę i wyjmij mokry ręcznik spod jego plecków.
15. Jeśli chcesz, posmaruj ciało dziecka kremem lub oliwką dla ochrony przed wysuszeniem skóry.
16. Ubierz malucha w czystą odzież.

Jak długo powinna trwać kąpiel dziecka?

Zaleca się, by pierwsze kąpiele dziecka trwały do 5 minut. Z wiekiem można nieco wydłużyć czas, który maluch spędza w wodzie, jednak co do zasady lepiej, by nie przekraczał on 10 minut.

Kąpiel niemowlaka: częste pytania rodziców (FAQ)

Jak kąpać niemowlaka w dużej wannie?

Jeśli decydujesz się na kąpanie dziecka w dużej wannie, szczególnie duże znaczenie ma ograniczenie ilości nalewanej wody oraz bezwzględne pamiętanie o tym, by nie pozostawiać niemowlaka bez stabilnego podtrzymywania. Przed rozpoczęciem kąpieli upewnij się, że wanna jest czysta i dobrze spłukana z pozostałości używanych detergentów. Weź pod uwagę, że wygodniejsze i bezpieczniejsze może użycie prostej i niedrogiej wanienki dziecięcej lub zlewu. Sam proces kąpieli dziecka przebiega podobnie niezależnie od tego, w czym zdecydujesz się to zrobić.

Czy można kąpać niemowlaka pod prysznicem?

Kąpanie bezpośrednio pod prysznicem dobrze sprawdza się w przypadku starszych, chodzących dzieci. W przypadku niemowląt, które potrafią stabilnie trzymać główkę jest to możliwe, jeśli pod prysznic dziecko wejdzie razem z rodzicem trzymającym go stabilnie na rękach przez cały czas kąpieli. Konieczne jest wcześniejsze przygotowanie strumienia wody tak, aby leciał on z niskiego poziomu, pod małym ciśnieniem. Oczywiście trzeba upewnić się, że woda ma odpowiednią temperaturę. W czasie prysznica powinna lecieć w kierunku nóżek i tułowia dziecka. Warto mieć na uwadze, że dużym minusem kąpieli niemowlaka pod prysznicem jest trudność w jednoczesnym trzymaniu malucha (którego ciało może być śliskie od wody) i dokładnym myciu jego ciała z każdej strony. Mokre podłoże również stwarza pewne ryzyko poślizgnięcia się z dzieckiem na rękach. Wielu rodziców czuje się pewniej i bezpieczniej myjąc bobasa w wanience. Nie kąp malucha pod prysznicem, jeśli dopiero nabierasz praktyki w noszeniu niemowlaka i masz wątpliwości, czy będziesz w stanie stabilnie go trzymać i przekładać na rękach podczas tej czynności.

Czy kąpanie niemowlaka raz w tygodniu wystarcza?

Kąpanie niemowlaka raz w tygodniu zwykle uznaje się za niewystarczające. Większość ekspertów rekomenduje kąpiele 2 lub 3 razy na tydzień, czyli co 2-3 dni.

Ile po jedzeniu można kąpać niemowlę?

Po karmieniu warto odczekać co najmniej pół godziny lub godzinę przed rozpoczęciem kąpieli. Wypełniony żołądek może zmniejszać komfort maluszka podczas tej czynności. Wiąże się to również z ryzykiem, że w czasie kąpieli niemowlę uleje pokarm. Zbyt długie czekanie po karmieniu może natomiast powodować, że maluch będzie niespokojny, nerwowy, przez co kąpiel stanie się dla rodzica większym wyzwaniem. Najlepiej wybrać moment mniej więcej w połowie czasu pomiędzy następującymi po sobie karmieniami.

Jaką gąbkę wykorzystywać do kąpania niemowlaka?

Do mycia ciała malucha zamiast typowej gąbki czy myjki warto używać artykułów, które po kąpieli dziecka da się wyprać w pralce. Dobrze sprawdza się zwykła czysta pieluszka tetrowa lub myjka tekstylna, np. bambusowa. Przedmioty wykorzystywane podczas kąpieli łatwo mogą stać się siedliskiem bakterii, dlatego zaleca się je prać regularnie, po każdym użyciu.

Jak kąpać niemowlę z łojotokowym zapaleniem skóry?

W kontekście kąpieli niemowlaka z łojotokowym zapaleniem skóry należy pamiętać o:

● Zmiękczaniu skóry główki malucha oliwką przed rozpoczęciem kąpieli.

● Wykorzystaniu szamponu dla niemowląt do delikatnego masowania podczas kąpieli łuszczących się zmian skórnych - pomaga to je usunąć. Główkę można masować palcami, miękką szczotką lub grzebykiem dla niemowląt. Nigdy nie wolno na siłę zdrapywać zmian ze skóry dziecka.

● Stosowaniu w pielęgnacji tylko łagodnych, niezawierających substancji zapachowych kosmetyków dedykowanych niemowlętom.

Kąpiel niemowlaka: podsumowanie

To normalne, że przez kilka pierwszych tygodni czujesz się niepewnie kąpiąc malucha. Dla zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, pamiętaj o podstawowej zasadzie, by cały czas podtrzymywać jego ciało i nie odchodzić ani na moment, gdy jest w wannie. Dobrym pomysłem jest, by na początku poprosić o asystę drugiego rodzica, babcię, dziadka czy inną zaufaną osobę - dodatkowa para rąk może bardzo się przydać, gdy dopiero nabierasz wprawy. Nawet jeśli na początku kąpanie dziecka wydaje się trudne, w miarę praktyki ta czynność szybko może stać się miłym rytuałem zarówno dla Ciebie, jak i malucha.

Źródła:

1. Navsaria D. (2025) Bathing Your Baby, American Academy of Pediatrics, dostęp: https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/bathing-skin-care/Pages/Bathing-Your-Newborn.aspx.
2. American Academy of Pediatrics (2017) 5 Bathroom Safety Tips for Infants & Young Children, dostęp: https://www.healthychildren.org/English/safety-prevention/at-home/Pages/Bathroom-Safety.aspx.
3. Mayo Clinic (2022) Baby bath basics: A parent’s guide, dostęp: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/infant-and-toddler-health/in-depth/healthy-baby/art-20044438.
4. American Academy of Dermatology Association How to bath your newborn, dostęp: https://www.aad.org/public/everyday-care/skin-care-basics/care/newborn-bathing/.
5. American Pregnancy Association Baby Baths, dostęp: https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/first-year-of-life/baby-baths/.
6. Simsek A., Ozdemir S., Ozdemir S. (2025) Health Professionals' Knowledge and Attitudes About Neonatal Bathing and Factors Affecting Them: A Cross-Sectional Study, Journal of Nursing Management, 2025: 9980368, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12006689/.
7. National Health Service (2024) Washing and bathing your baby, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/caring-for-a-newborn/washing-and-bathing-your-baby/.