Pierwsze ząbki - jak dbać o higienę jamy ustnej niemowlaka?

Pierwsze ząbki - co musisz wiedzieć?

● Podstawą dbania o higienę jamy ustnej niemowlaka jest mycie ząbków 2 razy dziennie już od momentu ich pojawienia się nad linią dziąseł.

● Do mycia zębów malucha wykorzystuj szczoteczkę z miękkim włosiem i bardzo małą ilość pasty z fluorem. Zalecana zawartość tego minerału w pastach dla dzieci poniżej 6. roku życia to 1000 ppm.

● Duże znaczenie w dbaniu o pierwsze ząbki malucha ma również wczesne zrezygnowanie z podawania mleka w butelce (najpóźniej niedługo po 12. miesiącu życia). Już po skończeniu 6. miesiąca życia warto zacząć oferować dziecku płyny w otwartym kubku.

● Podawanie niemowlakowi soków oraz napojów słodzonych jest niezalecane, m.in. ze względu na działanie próchnicotwórcze.

Kiedy wychodzą pierwsze ząbki?

Pierwszy ząbek u dziecka może pojawić się już w wieku około 6 miesięcy. Czasami dzieje się to nieco wcześniej lub później. Zdecydowana większość maluchów przed ukończeniem roczku ma już przynajmniej jeden ząbek.

Które ząbki wychodzą pierwsze?

Jako pierwszy u dziecka zazwyczaj pojawia się dolny siekacz przyśrodkowy, znajdujący się z przodu jamy ustnej. Kolejność pojawiania się ząbków w pierwszym roku życia wraz z typowym okresem ich wyrzynania się wygląda następująco:

● Dolne siekacze przyśrodkowe (6-10 miesięcy),

● Górne siekacze przyśrodkowe (8-12 miesięcy),

● Górne siekacze boczne (9-13 miesięcy),

● Dolne siekacze boczne (10-16 miesięcy).

Kiedy wyrzynają się ostatnie zęby mleczne u dziecka?

Wyrzynanie się zębów kończy się zwykle przed 3. urodzinami dziecka. Najczęściej trwa nie dłużej niż do 31. miesiąca życia. Większość maluchów ma już wtedy komplet 20 zębów mlecznych.

Jak często myć pierwsze ząbki dziecka?

Pierwsze ząbki dziecka zaleca się szczotkować 2 razy dziennie (rano i wieczorem) - już od momentu, gdy pojawią się na powierzchni dziąseł.

Jaką szczoteczką myć pierwsze ząbki niemowlaka?

Pierwsze ząbki warto myć miękką szczoteczką w małym rozmiarze, przeznaczonym dla maluchów. Niektóre dzieci początkowo nie akceptują używania szczoteczki do czyszczenia ich ząbków, jednak ważne jest, by się nie poddawać. Podczas mycia zębów poza szczoteczką przyda się również gazik. Po zakończeniu szczotkowania można wykorzystać go do usunięcia resztek pasty z jamy ustnej dziecka (niemowlę nie potrafi jej jeszcze samodzielnie wypluwać).

Jaka pasta sprawdzi się do mycia pierwszych ząbków malucha?

Najważniejszą cechą dobrej pasty do zębów jest odpowiednia zawartość fluoru. Wybieraj produkt, w którym stężenie tego minerału wynosi 1000 ppm. Eksperci zalecają wykorzystywanie takiej pasty dla dzieci od momentu pojawienia się pierwszych ząbków do 6. roku życia.

Jak dużo pasty używać do mycia pierwszych ząbków malucha?

Ilość pasty nakładanej na szczoteczkę w celu mycia pierwszych ząbków u niemowlaka powinna być zbliżona wielkością do ziarnka ryżu. U maluchów, które ukończyły 3 lata wykorzystuj nieco więcej pasty - ilość podobną do rozmiaru ziarnka groszku. Pamiętaj, że pasta zawierająca fluor powinna być stosowana nie częściej niż 2 razy dziennie. Ten minerał ma korzystne działanie, gdy jest wykorzystywany zgodnie z zaleceniami, ale w nadmiarze ma potencjalnie szkodliwe działanie. Stosowanie zbyt dużej ilości pasty z fluorem można porównać np. do nadużywania suplementów diety.

Jak myć pierwsze ząbki u niemowląt?

Aby umyć zęby niemowlakowi:

1. Przygotuj w zasięgu ręki szczoteczkę, pastę i gazik.
2. Posadź dziecko na kolanach, z główką opartą na Twojej klatce piersiowej.
3. Nałóż niewielką ilość pasty do zębów na szczoteczkę (jej ilość powinna odpowiadać wielkości ziarnka ryżu).
4. Włóż szczoteczkę do buzi dziecka i umyj wszystkie powierzchnie ząbków, wykonując małe kółka.
5. Gazikiem wytrzyj nadmiar pasty z jamy ustnej dziecka. Jeśli maluch jest już nieco starszy możesz zamiast tego zachęcić go do jej wyplucia.
6. Pamiętaj, że nie trzeba wypłukiwać pasty po zakończeniu szczotkowania. Usuwa to z zębów fluor, który ma za zadanie chronić przed próchnicą.

O czym jeszcze warto pamiętać, gdy u dziecka pojawią się pierwsze ząbki?

Oto kilka zasad ważnych dla utrzymania zdrowia i higieny jamy ustnej niemowlaka i małego dziecka:

● Kiedy pojawi się pierwszy ząbek, zabierz malucha do dentysty. Ma to na celu przyzwyczajenie dziecka do regularnych wizyt, przebiegających w przyjaznej i spokojnej atmosferze. Większość ekspertów zaleca, by po raz pierwszy zgłosić się do z maluchem do stomatologa zanim ukończy pierwszy rok życia.

● Nigdy nie zanurzaj smoczka podawanego dziecku w żadnym słodkim płynie.

● Podawaj dziecku butelkę ze smoczkiem tylko do karmienia - nie stosuj jej jako sposobu na uspokojenie malucha.

● Pamiętaj również o tym, by nie podawać dziecku w butelce płynów innych niż mleko.

● Weź pod uwagę, że duże znaczenie dla zdrowia jamy ustnej dziecka ma odzwyczajenie go od korzystania z butelki w odpowiednim czasie (najpóźniej niedługo po 12. miesiącu życia).

● Po 6. miesiącu życia zacznij przyzwyczajać dziecko do picia płynów z otwartego kubka. Nie podawaj wody ani innych napojów w tzw. kubkach niekapkach, czyli kubkach z dzióbkiem.

● Po rozpoczęciu rozszerzania diety dziecka zadbaj o to, by konsystencja posiłków malucha powoli stawała się coraz bardziej urozmaicona. Zacznij podawać niemowlakowi miękkie pokarmy w kawałkach do gryzienia zanim osiągnie 10. miesiąc życia.

● Nie podawaj dziecku w czasie pierwszych 12 miesięcy życia soków ani napojów słodzonych.

Pierwsze ząbki - częste pytania rodziców (FAQ)

Czy pierwsze ząbki dziecka powinno się myć pastą zawierającą fluor?

Tak, już od momentu pojawienia się pierwszego ząbka do higieny jamy ustnej zaleca się wykorzystywać pastę z fluorem. Rekomendowana zawartość tego minerału w produkcie dla niemowląt i dzieci do 6. roku życia to 1000 ppm. Na szczoteczkę maluchowi w pierwszym roku życia warto nakładać bardzo małą ilość pasty - odpowiadającą ziarnku ryżu.

Pierwsze ząbki: podsumowanie

W higienie jamy ustnej dziecka podstawą jest rozpoczęcie mycia ząbków malucha 2 razy dziennie już od momentu, gdy pierwszy z nich pojawi się nad powierzchnią dziąseł. Od początku należy wykorzystywać do tego pastę zawierającą odpowiednią dla maluchów ilość fluoru (1000 ppm). Budowanie korzystnych nawyków związanych z higieną jamy ustnej warto rozpocząć już w wieku niemowlęcym. Może to zaprocentować zdrowym uśmiechem i zębami bez próchnicy przez długie lata.

Źródła:

1. National Health Service (2025) Looking after your baby’s teeth, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/babys-development/teething/looking-after-your-babys-teeth/.
2. Queensland Government (2025) Oral health for babies and toddlers (0-2 years), dostęp: https://www.qld.gov.au/health/staying-healthy/oral-health/information-for/babies-and-toddlers.
3. DiMaggio D., Cernigliaro J. (2022) Baby’s First Tooth: 7 Facts Parents Should Know, American Academy of Pediatrics, dostęp: https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/teething-tooth-care/Pages/Babys-First-Tooth-Facts-Parents-Should-Know.aspx.
4. Canadian Paediatric Society (2021) Healthy teeth for children, dostęp: https://caringforkids.cps.ca/handouts/healthy-living/healthy_teeth_for_children.
5. Centers for Disease Control and Prevention (2024) Oral Health Tips for Children, dostęp: https://www.cdc.gov/oral-health/prevention/oral-health-tips-for-children.html.
6. American Dental Association (2020) Tiny Smiles. A Give Kids a Smile Program, dostęp: https://www.ada.org/-/media/project/ada-organization/ada/ada-org/files/resources/public-programs/give-kids-a-smile/ada-gkasts-eng_dental_professionals.pdf/.
7. Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://ptp.edu.pl/wp-content/uploads/2024/12/4337.pdf.
8. Olczak-Kowalczyk D., Jackowska T., Czerwionka-Szaflarska M. i wsp. (2015) Stanowisko polskich ekspertów dotyczące zasad żywienia dzieci i młodzieży w aspekcie zapobiegania chorobie próchnicowej, Nowa Stomatologia, 20(2): 81-91, dostęp: https://ptsd.net.pl/wp-content/uploads/2015/09/Zasady_zywienia_dzieci_i_mlodziezy.pdf.
9. Kaczmarek U., Jackowska T., Mielnik-Błaszczak M. (2019) Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci i młodzieży – rekomendacje polskich ekspertów, Nowa Stomatologia, 24(2): 70-85, dostęp: https://ptsd.net.pl/wp-content/uploads/2020/02/Indywidualna-profilaktyka-fluorkowa-u-dzieci-i-m%C5%82odzie%C5%BCy.pdf.