Co zrobić, gdy roczne dziecko nie chce spać? Praktyczne porady dla rodziców

Ile powinno spać roczne dziecko?

Zaleca się, by roczne dziecko spało codziennie przez 11-14 godzin. Zazwyczaj maluchy w tym wieku potrzebują około 10-12 godzin snu w nocy. Dodatkowo poświęcają mniej więcej 2-2,5 godziny na drzemki w ciągu dnia. Zwykle do około 18. miesiąca życia odbywają dwie drzemki na dobę, a po tym czasie zaczyna im wystarczać jedna dziennie.

Nie zawsze rzeczywistość odpowiada rekomendacjom odnośnie optymalnej ilości snu. Duża część rocznych dzieci ma problemy ze snem. Czasami trudno się je usypia w porze, która pozwoliłaby im uzyskać do rana odpowiednią ilość snu. Mogą również często budzić się w nocy.

Czym mogą być spowodowane problemy ze snem u rocznego dziecka?

Trudności w zasypianiu lub budzenie się w nocy rocznego dziecka mogą mieć wiele przyczyn. Często są spowodowane:

• Czasem drzemki. Jeśli popołudniowa drzemka odbywa się zbyt późno lub trwa za długo (np. kończy się po godzinie 15-16), przed porą kładzenia dziecka do łóżka na noc może minąć zbyt mało czasu, by maluch wykorzystał swoją energię i ponownie stał się senny.
• Głodem. Zbyt późne podawanie kolacji lub karmienie piersią może powodować, że dziecko jest głodne w momencie, gdy chcemy położyć je do łóżka. To znacznie utrudnia usypianie malucha.
• Nadmiarem bodźców przed snem. Głośna muzyka, światło ekranów, ostre oświetlenie w pomieszczeniach czy emocjonujące dla malucha wydarzenia, mogą powodować, że dziecku trudno jest się uspokoić, gdy przychodzi czas na sen.
• Zmianami w życiu. Wiele maluchów jest bardzo wrażliwych na różnice w ich codziennym funkcjonowaniu. Modyfikacje w harmonogramie dnia, zamiana łóżeczka niemowlęcego na dziecięce, nie mówiąc już o dużych życiowych zmianach, jak np. pójście do żłobka czy przeprowadzka, mogą powodować przejściowe problemy ze snem.
• Odczuwaniem dolegliwości. Ząbkowanie lub problemy zdrowotne, np. infekcje, często utrudniają dziecku sen.
• Potrzebą bliskości z rodzicami. Roczne dzieci mogą odczuwać niepokój, gdy mamy lub taty nie ma w pobliżu oraz dążyć do ciągłego kontaktu z nimi. Czasami wpływa to na niechęć malucha do kładzenia się do łóżka lub powoduje budzenie się w nocy i poszukiwanie interakcji z rodzicami.
• Brakiem dostatecznej aktywności w ciągu dnia. Dzieci potrzebują spędzać czas aktywnie w ciągu dnia, by w nocy dobrze spać. Pomaga w tym w szczególności spędzanie czasu na świeżym powietrzu – ekspozycja na światło słoneczne ma istotne znaczenie dla prawidłowego wydzielania w nocy hormonu snu oraz dla regulacji rytmu dobowego.
• Niesprzyjającymi warunkami otoczenia. Hałas, zbyt wysoka temperatura w pokoju (powyżej 18°C), czy niewygodne łóżeczko to czynniki, które również mogą utrudniać dziecku spokojny sen.
• Brakiem rutyny związanej ze snem. Ugruntowane przyzwyczajenia związane z kładzeniem dziecka do łóżka są ważne, by rozumiało ono, kiedy jest czas na sen oraz naturalnie obniżało swoją aktywność i łatwiej stawało się senne o danej porze.

Co robić, gdy roczne dziecko nie chce spać w nocy?

Jeśli roczne dziecko nie chce spać w nocy, dobrze jest przede wszystkim przeanalizować możliwe przyczyny tego stanu. Często udaje się w ten sposób znaleźć problem, który wywołuje u malucha trudności z uśnięciem lub spokojnym przesypianiem do rana. Po zweryfikowaniu, co może stanowić przyczynę zaburzeń snu, warto zastanowić się, czy potrzebne są jakieś zmiany, np. w trybie życia lub zwyczajowym planie dnia. Jeśli tak – należy określić modyfikacje, które wprowadzimy w najbliższym czasie, by pomóc dziecku dobrze spać.

Nie zawsze dany problem powodujący zaburzenia snu da się rozwiązać od razu. Możliwe, że dopiero musisz zacząć budować u malucha zdrowe nawyki związane ze snem lub dziecko jest w przejściowej fazie ząbkowania i odczuwany dyskomfort po prostu nie pozwala mu zasnąć. Często cierpliwość jest niezbędna, by zobaczyć efekty zmian, które wprowadzimy – lub po prostu po to, by przeminął etap w życiu malucha, w którym sen nie przychodzi łatwo.

Co robić, gdy roczne dziecko budzi się w nocy?

Budzenie się rocznego dziecka w nocy to częste zjawisko. Nocny sen wielu maluchów podzielony jest na krótsze fragmenty, pomiędzy którymi się wybudzają. Dzieci mogą przechodzić przez fazy, gdy po obudzeniu się nie płaczą i zasypiają samodzielnie. Jednak dość często zdarza się, że maluchy zaczynają w takiej sytuacji płakać i wymagają uspokojenia przez rodzica. Jak postępować, by pomóc dziecku zasnąć, a jednocześnie stopniowo budować u niego umiejętność samodzielnego powrotu do snu?

• Gdy dziecko zacznie marudzić po obudzeniu się w nocy, a ty śpisz w pomieszczeniu obok może wystarczyć, by powiedzieć, że jesteś w pobliżu, ale teraz mamy czas na sen. Czasami maluch potrzebuje się po prostu upewnić, że rodzic znajduje się w jego zasięgu.
• Jeśli maluch nie uspokaja się przez kilka minut, sprawdź, czy czegoś nie potrzebuje. Być może jest głodne albo ma brudną pieluszkę. Upewnij się, że nie ma konkretnych działań, które trzeba wykonać, by dziecko mogło spokojnie zasnąć.
• Po przyjściu do pokoju dziecka w miarę możliwości nie włączaj światła. Mów do niego spokojnie i spróbuj go wyciszyć. Możesz przytulić malucha na chwilę. Nie podejmuj jednak zabawy z dzieckiem.
• Gdy dziecko uspokoi się wystarczająco, spróbuj ponownie położyć go do łóżeczka.
• Jeśli maluch zaczyna płakać od razu, gdy wychodzisz z pokoju, możesz usiąść w zasięgu jego wzroku i spróbować zająć się czymś innym zanim zaśnie, np. posłuchać muzyki lub audiobooka na słuchawkach.
• W przypadku, gdy dziecko przyzwyczaiło się do tego, że zawsze jesteś w pobliżu, gdy zasypia, rozważ, by spróbować z czasem zacząć stopniowo skracać czas, jaki przebywasz w pokoju po odłożeniu go do łóżeczka.

Jak zadbać o sen rocznego dziecka?

Wypracowanie korzystnych nawyków związanych z trybem życia oraz przyzwyczajenie rocznego malucha do wykonywania codziennie tych samych czynności przed położeniem do łóżeczka to ważne sposoby radzenia sobie z trudnościami dziecka ze snem. Sprzyjają zarówno łatwiejszemu usypianiu, jak i rzadszemu budzeniu się w nocy. Aby zadbać o sen dziecka:

• Upewnij się, że w ciągu dnia poświęca wystarczającą ilość czasu na aktywną zabawę. Codziennie spędzaj z maluchem przynajmniej trochę czasu na świeżym powietrzu.
• Upewnij się, że w pokoju dziecka panują odpowiednie warunki do snu.
• Wprowadź stały harmonogramu snu. Kładź dziecko do łóżeczka każdego dnia mniej więcej o tej samej porze.
• Na około 1-2 godziny przed snem ogranicz aktywne zabawy z dzieckiem. Eliminuj intensywne bodźce, które oddziałują na malucha. W miarę możliwości zadbaj o brak hałasu, przygaś światła. Unikaj włączania urządzeń elektronicznych, których ekrany emitują niebieskie światło – ekspozycja na nie może utrudniać zasypianie.
• Wprowadź rutynowy schemat czynności, które będziesz wykonywać z dzieckiem każdego dnia przed snem. Mogą do nich należeć m.in. karmienie, mycie ząbków, zmiana pieluszki i przebranie w piżamkę, kąpiel, czytanie książeczki, śpiewanie dziecku kołysanki. Zaplanuj kolejność działań, które chcesz podejmować i trzymaj się jej.
• Pamiętaj, że odpowiedni czas, by położyć małe dziecko do łóżka jest w momencie, gdy czuje się ono senne, a nie wtedy, kiedy już zasnęło. Ma to znaczenie dla późniejszej zdolności malucha do samodzielnego uśnięcia po obudzeniu się w nocy.

Źródła:

1. Paruthi S., Brooks L. J., D’Ambrosio C. i wsp. (2016) Recommended Amount of Sleep for Pediatric Populations: A Consensus Statement of the American Academy of Sleep Medicine, Journal of Clinical Sleep Medicine, 12(6): 785-786, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4877308/.
2. National Health Service (2019) Your toddler’s sleep at… 1-2 years, dostęp: https://www.wchc.nhs.uk/wp-content/uploads/2019/12/SaferSleep_1-2years.pdf.
3. National Health Service (2025) Helping your baby to sleep, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/caring-for-a-newborn/helping-your-baby-to-sleep/.
4. National Health Service (2023) Sleep and young children, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/health/sleep-and-young-children/.
5. Mindell J. A., Li A. M., Sadeh A. i wsp. (2015) Bedtime Routines for Young Children: A Dose-Dependent Association with Sleep Outcomes, 38(5): 717-722, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4402657/.
6. Sleep Action Toddler sleep, dostęp: https://sleepaction.org/wp-content/uploads/2023/12/Toddler-sleep.pdf.
7. Newsom R. (2025) Blue Light: What It Is and How It Affects Sleep, Sleep Foundation, dostęp: https://www.sleepfoundation.org/bedroom-environment/blue-light.