Zauważasz, że niemowlę przy różnych czynnościach wyraźnie preferuje korzystanie tylko z jednej, tej samej strony ciała? Utrwalona po 3.-4. miesiącu życia asymetria może wymagać skorygowania. Dokonuje się go przede wszystkim poprzez modyfikacje nawyków związanych z opieką nad dzieckiem (np. sposobów noszenia czy układania w łóżeczku), a także przez dobrane przez specjalistę ćwiczenia. Z poniższego tekstu dowiesz się, jak rozpoznać asymetrię u niemowlaka i kiedy warto zgłosić się z maluchem do lekarza lub fizjoterapeuty.
Co znajdziesz w tym artykule:
- 1.Asymetria u niemowlaka - co musisz wiedzieć?
- 2.Co to jest asymetria u niemowlaka?
- 3.Czym jest asymetria ułożeniowa?
- 4.Jak rozpoznać asymetrię u niemowlaka?
- 5.Czym może być spowodowana asymetria u niemowlaka?
- 6.Kiedy asymetria u niemowlaka wymaga wizyty u specjalisty?
- 7.Jak koryguje się asymetrię u niemowlaka?
- 8.Jak zapobiegać asymetrii u niemowlaka?
- 9.Asymetria u niemowlaka - częste pytania rodziców (FAQ)
Asymetria u niemowlaka - co musisz wiedzieć?
● Asymetrię rozpoznaje się, jeśli u dziecka występują różnice w budowie pomiędzy prawą i lewą stroną ciała, zauważalna jest wyraźna preferencja korzystania z jednej ze stron i/lub postawa ciała jest niesymetryczna.
● Asymetryczne układanie się ciała niemowlaka w pierwszych 3 miesiącach życia jest zjawiskiem naturalnym, fizjologicznym. Należy upewnić się, że ciało malucha nie skręca się za każdym razem w tę samą stronę, co stanowi wskazanie do konsultacji ze specjalistą.
● Warto zgłosić się do lekarza lub fizjoterapeuty również w sytuacji, gdy jakiekolwiek wyraźne objawy asymetrii ciała występują u dziecka po 3.-4. miesiącu życia.
Co to jest asymetria u niemowlaka?
Asymetria u niemowlaka jest stanem, w którym u malucha występują zaburzenia budowy ciała, jego ułożenia (postawy) lub motoryki, związane z brakiem równowagi pomiędzy prawą i lewą stroną. Możemy mieć do czynienia m.in. z asymetrią głowy, oczu lub uszu albo asymetrią związaną z nierównomiernym lub ograniczonym korzystaniem z jednej strony ciała na rzecz drugiej.
Czym jest asymetria ułożeniowa?
W czasie pierwszych 3 miesięcy życia obserwuje się asymetrią ułożeniową, stanowiącą naturalny etap rozwoju. Polega ona na układaniu się dziecka w sposób, w którym jedna strona ciała jest skrócona, a druga wydłużona. Widoczne jest to m.in. podczas leżenia na plecach na twardym podłożu - niemowlę układa się w kształt litery “C” lub jej lustrzanego odbicia. Warto zaznaczyć, że przy fizjologicznej asymetrii ciało dziecka nie powinno układać się zawsze na tę samą stronę.
Jak rozpoznać asymetrię u niemowlaka?
Objawy asymetrii u niemowląt obejmują przede wszystkim zauważalne różnice w budowie i/lub funkcjonowaniu między prawą i lewą stroną ciała dziecka. Warto zwrócić uwagę na obecność symptomów, takich jak:
● Wykorzystywanie głównie jednej strony ciała podczas wykonywania ruchów. Może to być np. obrót z brzuszka na plecy zawsze w tym samym kierunku, angażowanie tylko lub prawie wyłącznie jednej strony ciała podczas odpychania się przy pełzaniu, wkładanie do buzi zawsze tej samej rączki, ciągnięcie za sobą jednej nóżki podczas raczkowania, chwytanie przedmiotów zawsze tą samą rączką.
● Trudności w obracaniu główki w jedną ze stron. Poza widocznym zwracaniem jej zawsze w tym samym kierunku, może to objawiać się również m.in. wyraźną preferencją ssania jednej z piersi.
● Jednostronne układanie ciała podczas leżenia na brzuszku - przechylanie się na jedną stronę, trudności w symetrycznym podparciu się na obu rączkach.
● Asymetryczna budowa główki - jej spłaszczenie po jednej stronie.
Czym może być spowodowana asymetria u niemowlaka?
Istnieje wiele możliwych powodów wystąpienia asymetrii u niemowlaka. Może pojawiać się ona m.in. na skutek następujących czynników:
● Sposobu pielęgnacji malucha. Dotyczy to nawyków, takich jak podchodzenie do łóżeczka zawsze z tej samej strony, przystawianie zawsze najpierw do tej samej piersi, układanie na tym samym ramieniu podczas karmienia butelkę, układanie na tym samym barku podczas odbijania.
● Częstego i długotrwałego korzystania z fotelików samochodowych i nosidełek. Może to przyczyniać się do jednostronnego spłaszczenia główki dziecka.
● Pozycji przyjmowanej w łonie mamy (długotrwałego uciskania jednej strony ciała). To zjawisko obserwuje się częściej przy niektórych powikłaniach ciąży, np. małowodziu, a także przy ciąży wielopłodowej.
● Dystocji barkowej i uszkodzenia splotu ramiennego w czasie porodu.
● Dysplazji stawów biodrowych.
● Wad postawy, w tym wad wrodzonych.
● Mózgowego porażenia dziecięcego.
● Zaburzeń wzroku lub słuchu po jednej stronie ciała.
Kiedy asymetria u niemowlaka wymaga wizyty u specjalisty?
Warto skonsultować z lekarzem lub fizjoterapeutą każdy wyraźny objaw asymetrii występujący u niemowlaka po 3.-4. miesiącu życia. Kiedy zauważysz pojedynczy symptom asymetrii podczas nabywania nowej umiejętności u malucha (np. ciągnięcie jednej nóżki podczas raczkowania), możesz poczekać około miesiąca i obserwować niemowlę, by sprawdzić, czy problem ustąpi samoczynnie. Jeśli się tak nie dzieje, zalecana jest wizyta u specjalisty. Zgłoś się do lekarza lub fizjoterapeuty również w sytuacji, kiedy niemowlę w wieku poniżej 3. miesięcy w leżeniu wygina się w literę “C” za każdym razem na tę samą stronę - szczególnie, jeśli widoczne jest u niego także spłaszczenie główki.
Jak koryguje się asymetrię u niemowlaka?
Podstawowym sposobem wykorzystywanym w terapii stwierdzonej u niemowlaka asymetrii jest rehabilitacja. Zwykle obejmuje ona korektę w zakresie sposobu wykonywania podstawowych czynności związanych z opieką nad dzieckiem. Ważnym elementem są także ćwiczenia, które dla uzyskania zadowalających efektów zaleca się zazwyczaj wykonywać często, również w warunkach domowych. Ćwiczenia przy asymetrii u niemowlaka musi dobrać wykwalifikowany specjalista. Fizjoterapeuta może dokładnie zaprezentować, jak je wykonywać z dzieckiem, a następnie regularnie kontrolować postępy malucha. W terapii asymetrii u niemowlaka często wykorzystuje się metodę NDT-Bobath oraz metodę Vojty.
Jak zapobiegać asymetrii u niemowlaka?
W zapobieganiu asymetrii u niemowlaka szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na to, by nie podążać za nawykowym dla wielu rodziców sposobem pielęgnacji dziecka, w którym “faworyzuje się” jedną ze stron. Należy unikać sytuacji, w której zawsze nosimy dziecko tylko na jednej ze stron, zaczynamy karmienie zawsze od tej samej piersi, odbijamy na tym samym ramieniu, podchodzimy do łóżeczka zawsze z jednej strony (jeśli musisz ustawić łóżeczko pod ścianą, układaj po tej samej stronie na zmianę główkę i nóżki malucha). Dobrym pomysłem jest także zwrócenie uwagi na zachęcanie niemowlaka do korzystania zarówno z prawej, jak i lewej strony ciała podczas zabawy. Ważne jest również regularne układanie dziecka w pozycji na brzuszku, już od pierwszego miesiąca życia. Należy jedynie pamiętać, że powinno się to odbywać zawsze pod kontrolą osoby dorosłej, początkowo w krótkich sesjach. Do snu nie wolno układać dziecka na brzuszku.
Asymetria u niemowlaka - częste pytania rodziców (FAQ)
Czy asymetria może wpływać negatywnie na rozwój dziecka?
Przy braku interwencji asymetria z czasem może się pogłębiać - objawy widoczne u dziecka rocznego zwykle są mniej nasilone niż np. u dziecka 3-letniego. Maluch, u którego występuje asymetria, przy codziennym funkcjonowaniu obciąża znacznie silniej jedną ze stron, co może prowadzić do wtórnego powstawania wad postawy, a także problemów z równowagą. U dziecka z asymetrią czasami obserwuje się późniejsze osiąganie kamieni milowych w rozwoju motorycznym.
Asymetria u niemowlaka: podsumowanie
Jeśli zauważasz u swojego malucha asymetrię lewostronną lub prawostronną, która utrzymuje się po 3.-4. miesiącu życia, dobrym pomysłem jest konsultacja z fizjoterapeutą lub lekarzem. Duża szybkość rozwoju dziecka w pierwszym roku życia powoduje, że wczesne rozpoznanie i jeśli jest to uzasadnione w danym przypadku - korekta asymetrii, mają duże znaczenie dla zapobiegania jej intensywnemu pogłębianiu się.
Źródła:
- Nuysink J., van Haastert I. C., Takken T. i wsp. (2008) Symptomatic asymmetry in the first six months of life: differential diagnosis, European Journal of Pediatrics, 167(6): 613-619, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2292481/.
- Michalska A., Szczukocki M., Szwilling Z. i wsp. (2016) The differential diagnosis of asymmetry in infants, Medycyna Wieku Rozwojowego, 20(4): 335-341, dostęp: https://www.researchgate.net/publication/319777424_The_differential_diagnosis_of_asymmetry_in_infants.
- Malak R., Torzyńska P., Żółkiewska J. i wsp. (2024) Assessment of motor development in children with postural asymmetry and the application of neurodevelopmental-based improvement methods, Rheumatology Forum, 10(2): 194-206, dostęp: https://journals.viamedica.pl/rheumatology_forum/article/view/90800.
- Ellwood J., Sampath K. K., Rund I. i wsp. (2025) Guidance strategies for infantile asymmetry prevention: a systematic review, BMC Pediatrics, 25: 328, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12032648/.