Po narodzinach odporność niemowlęcia nie jest jeszcze w pełni ukształtowana. Dojrzewanie układu immunologicznego, w tym „nauka” walki z infekcjami to proces, który może trwać nawet do około 12. roku życia¹. Można go wspierać m.in. poprzez prawidłowe żywienie dziecka, dostarczając mu odpowiednie składniki odżywcze. W początkowym okresie najlepszym wyborem jest mleko mamy – kompleksowa kompozycja zawierająca niepowtarzalne substancje bioaktywne, w tym przeciwciała dostosowane do potrzeb dziecka. Mleko mamy pomaga też „załatać” tzw. lukę odpornościową, czyli dołek immunologiczny. Dowiedz się, w jaki sposób.
Co znajdziesz w tym artykule:
Odporność płynąca z kobiecego pokarmu
Dla wzmacniania pracy układu immunologicznego w pierwszych dniach i tygodniach życia niemowlęcia najważniejsze jest karmienie piersią. W układzie pokarmowym dorosłego człowieka znajduje się około 70-80% komórek odpornościowych organizmu², a mleko mamy to skarbnica składników bioaktywnych, takich jak enzymy, hormony, czynniki wzrostu, czynniki przeciwinfekcyjne oraz mikro- i makroelementy, które są niezbędne do rozwoju „dobrych” bakterii „zamieszkujących” brzuszek maluszka i wspierających działanie tarczy ochronnej – odporności.
Podczas pierwszych miesięcy życia to właśnie kobiecy pokarm kształtuje dojrzewający układ immunologiczny oraz mikrobiotę jelitową. To szczególnie istotne, ponieważ w chwili narodzin odporność wciąż nie jest w pełni rozwinięta, dlatego organizm niemowlęcia, nie mając wcześniej kontaktu z chorobotwórczymi drobnoustrojami, nie potrafi jeszcze z nimi walczyć. Prawidłowe żywienie wpływa na prawidłowy rozwój układu immunologicznego, a przez to także wspiera odporność dziecka.
Dlaczego powstaje dołek immunologiczny?
Budowa odporności zaczyna się już w czasie życia płodowego, a po narodzinach układ odpornościowy nadal powoli się kształtuje, aby pełną dojrzałość osiągnąć dopiero około 12. roku życia. Dla prawidłowego rozwoju odporności kluczowe znaczenie mają trzy pierwsze lata życia, a w dużym stopniu proces ten mama może wspierać poprzez karmienie piersią.
Kobiecy pokarm charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym – w pewien sposób pełni u niemowlęcia rolę bariery ochronnej przed wirusami i infekcjami. Jest to możliwe m.in. dzięki obecności w nim immunoglobuliny IgA. Po przyjściu na świat noworodek posiada w swym organizmie przeciwciała IgM oraz immunoglobuliny IgG, które otrzymał od mamy poprzez łożysko. To dzięki temu pojawia się wtedy tzw. czasowa bierna odporność niemowlęcia. Ta ochrona jest nazywana czasową, ponieważ przeciwciała te zanikną całkowicie około 6. miesiąca życia. Jednocześnie w tym okresie organizm maluszka nie potrafi jeszcze wytworzyć swoich przeciwciał w odpowiedniej ilości. Może to potrwać nawet do 12.-18. miesiąca życia dziecka, dlatego ten przejściowy czas jest określany właśnie jako dołek immunologiczny. Co ciekawe, dopiero po skończeniu przez dziecko 15. roku życia zawartość immunoglobulin będzie zbliżona do ich stężenia u starszych członków rodziny.
Wsparcie budowania odporności dziecka
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia najlepszym sposobem jego żywienia, które zapewni mu odpowiednią ochronę, jest karmienie piersią. Eksperci rekomenduąją, aby podawanie mleka mamy kontynuować nawet do 2. roku życia dziecka, przy jednoczesnym rozszerzaniu jego diety. Jeżeli z jakiegoś powodu w początkowym okresie życia dziecka, w tym także w czasie trwania luki immunologicznej, kobieta nie może karmić piersią, niemowlę powinno otrzymywać odpowiednie mleko następne. Wybierając taki produkt, warto pamiętać, że powinien on wspierać prawidłowy rozwój dziecka, w tym także funkcjonowanie układu immunologicznego. Taki wybór zawsze warto skonsultować z lekarzem pediatrą. Czym się jeszcze kierować oprócz porady specjalisty? Przede wszystkim kompozycją składników mleka następnego, ponieważ o tym, czy dany produkt ma skład odpowiedni dla potrzeb półrocznego dziecka, nie świadczy jeden składnik, a właśnie cała ich kompozycja.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
Źródła:
1. http://www.phmd.pl/api/files/view/2105.pdf
2. Furness et al. Clerc N. Am J Physiol, 1999; 277 (5Pt 1):G922-8.