Woda dla niemowląt - od kiedy podawać?

Woda dla niemowląt - co musisz wiedzieć?

● Mleko może stanowić jedyne źródło nawodnienia w diecie niemowląt karmionych piersią w wieku do 6 miesięcy.

● Niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym w szczególnych okolicznościach mogą potrzebować wcześniejszego dopajania wodą.

● Niedługo po ukończeniu 6. miesiąca życia należy zacząć podawać dziecku wodę do picia z otwartego kubka.

Od kiedy podawać wodę niemowlakowi karmionemu piersią?

Mleko mamy stanowi wystarczające źródło nawodnienia dla dzieci w pierwszym półroczu życia. Po ukończeniu 6. miesiąca, żywność o stałej konsystencji zaczyna stopniowo w coraz większym stopniu zastępować w diecie płynny pokarm kobiecy. W związku z tym dziecko może potrzebować dodatkowego źródła płynów. Niemowlakowi karmionemu piersią warto więc zacząć podawać wodę w drugim półroczu życia, niedługo po skończeniu 6. miesiąca.

Czy niemowlę karmione piersią należy dopajać wodą w czasie upałów?

Nawet w sytuacjach, gdy zapotrzebowanie na płyny niemowlaka rośnie, np. w czasie upałów, nie zaleca się dopajać wodą dziecka karmionego piersią, które nie ukończyło jeszcze 6. miesiąca życia. W takich przypadkach rekomenduje się zamiast tego częściej przystawiać niemowlę do piersi. Mleko mamy zmienia swój skład w trakcie jednego karmienia. Na początku pokarm jest bardziej wodnisty, mniej kaloryczny, dlatego krótkie karmienie może z powodzeniem zaspokoić pragnienie malucha - także w sytuacji, gdy dziecko nie jest głodne.

Od kiedy podawać wodę niemowlakowi karmionemu mlekiem modyfikowanym?

Co do zasady, wodę powinniśmy zacząć podawać maluchowi karmionemu mlekiem modyfikowanym po 6. miesiącu życia, podobnie jak dziecku karmionemu piersią. Niemowlę karmione mlekiem modyfikowanym może jednak w szczególnych okolicznościach potrzebować dopajania wodą na wcześniejszym etapie życia. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy maluch gorączkuje, ma biegunkę lub temperatura otoczenia jest wysoka. Można wtedy dodatkowo podawać niemowlakowi niewielką ilość wody w butelce ze smoczkiem pomiędzy posiłkami mlecznymi.

Jaką wodę podawać niemowlakowi?

Do nawadniania niemowląt warto wybierać wodę butelkowaną. Odpowiednia jest woda źródlana oraz woda mineralna niskozmineralizowana (zawierająca poniżej 500 mg soli mineralnych na 1 litr), niskosodowa i niskosiarczanowa. Na niektórych wodach odpowiednich dla niemowląt znajdziesz informację o posiadaniu przez produkt atestu instytucji zajmujących się żywieniem dzieci. Możesz kierować się tą informacją przy wyborze. Oprócz tego zwróć uwagę na to, by:

● Przed otwarciem woda była przechowywana w chłodnym i zaciemnionym miejscu,

● Nie podawać dziecku wody z butelki, z której wcześniej ktoś bezpośrednio pił,

● Woda po otwarciu butelki była trzymana w lodówce, nie dłużej niż przez 24 godziny,

● Woda dla niemowlaka nie zawierała żadnych dodatków smakowych.

Czy wodę dla niemowlaka trzeba gotować?

Jeśli chcesz podać wodę niemowlakowi, który nie osiągnął jeszcze 6. miesiąca życia, wcześniej zagotuj ją i ostudź. Przegotowana woda jest bezpieczniejsza dla malucha w tym okresie życia (organizm dziecka w pierwszych miesiącach po narodzinach charakteryzuje się największą wrażliwością na ewentualne zanieczyszczenia mikrobiologiczne). Po ukończeniu przez niemowlę 6. miesiąca życia wody nie trzeba już gotować przed podaniem.

Dlaczego warto przyzwyczajać niemowlę do picia wody zamiast innych płynów?

Woda powinna stanowić podstawowy płyn służący do nawadniania organizmu już od pierwszych lat życia. Soki owocowe bez dodatku cukru nie stanowią odpowiedniego płynu dla niemowląt, nawet po rozcieńczeniu wodą - nie należy ich w ogóle wprowadzać do diety dziecka w pierwszym roku życia. Unikanie podawania maluchowi słodkich napojów (w tym soków) jest ważne w profilaktyce próchnicy zębów oraz otyłości. Dotyczy to również herbatek dla niemowląt, które często zawierają dodane cukry. Dzieciom, które nie ukończyły jeszcze roczku, nie należy także podawać do picia zwykłego (niemodyfikowanego) mleka krowiego. Jego skład nie jest dostosowany do potrzeb niemowląt. Podawanie maluchowi w tym wieku zwykłego mleka w dużych ilościach może prowadzić do pojawiania się mikrokrwawień z przewodu pokarmowego i utraty żelaza.

Woda dla niemowląt - częste pytania rodziców (FAQ)

W czym podawać niemowlakowi wodę?

Już w drugim półroczu życia zaleca się podawać niemowlakowi wodę w otwartym kubku. Na początek, gdy dziecko dopiero zaczyna z niego korzystać, warto wybrać model z zakrzywionymi brzegami i uchwytami po obu stronach, który ułatwia proces nauki samodzielnego picia. Do podawania dziecku wody można używać również bidonów ze słomką, które dobrze sprawdzają się np. w czasie spacerów czy w podróży. Nie zaleca się oferować niemowlakowi płynów w tzw. kubku niekapku. Poza szczególnymi okolicznościami, rodzice nie powinni przyzwyczajać dziecka do picia wody z butelki ze smoczkiem. Eksperci rekomendują, by całkowicie zrezygnować z ich stosowania, zanim maluch skończy pierwszy rok życia.

Od kiedy można podawać dziecku wodę bez gotowania?

Jeśli zgodnie z zaleceniami wykorzystujemy do nawadniania niemowlaka wodę butelkowaną, po 6. miesiącu życia nie musimy już gotować i studzić jej przed podaniem dziecku.

Co może pić niemowlę? Czy podawać niemowlakowi do picia napoje inne niż woda i mleko kobiece lub modyfikowane?

Niemowlę powinno pić jedynie mleko mamy i/lub mleko modyfikowane, a także wodę bez dodatków. Nie zaleca się podawania dziecku innych płynów.

Po czym poznać, że niemowlę otrzymuje zbyt mało płynów?

Zwróć uwagę na obecność u dziecka objawów wskazujących na odwodnienie. Należą do nich: zapadnięte ciemiączko i gałki oczne, brak łez podczas płaczu, sucha skóra i błony śluzowe, zmniejszenie się ilości mokrych pieluszek. O odwodnieniu mogą także świadczyć zmiany w zachowaniu - widoczne rozdrażnienie, niepokój dziecka lub nadmierna senność, brak energii, apatia.

Woda dla niemowląt: podsumowanie

Decydując o wprowadzaniu wody do diety niemowlaka, warto kierować się informacjami zawartymi w poniższej tabeli:

Źródła:

1. Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://ptp.edu.pl/wp-content/uploads/2024/12/4337.pdf.
2. Horovath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A. i wsp. Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://1000dni.pl/wp-content/uploads/2023/01/poradnik-zywienia-niemowlat-1341.pdf.
3. National Health Service (2022) Drinks and cups for babies and young children, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/weaning-and-feeding/drinks-and-cups-for-babies-and-young-children/.
4. Książyk J., Szlagatys-Sidorkiewicz A., Toporowska-Kowalska E. i wsp. (2021) Woda i napoje w żywieniu dzieci. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, 18: 529-533, dostęp: https://www.standardy.pl/artykuly/id/1781.
5. National Health Service (2022) FAQ: What are the recommendations for giving water during infancy?, dostęp: https://elht.nhs.uk/application/files/6316/6022/5455/Water_during_infancy_FAQ_final_1.pdf.
6. Kowalska-Bąbik J. (2023) Rozszerzanie diety – woda i napoje w diecie niemowlaka, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/ciaza-i-macierzynstwo/karmienie/rozszerzanie-diety-woda-i-napoje-w-diecie-niemowlaka/.
7. National Health Service (2022) Dehydration, dostęp: https://www.nhs.uk/conditions/dehydration/.