Coraz więcej kobiet decyduje się na korzystanie z masażu w ciąży, a naprzeciw tej potrzebie rośnie na rynku wybór zabiegów. Czy masaż prenatalny jest bezpieczny? Czy każda ciężarna może z niego skorzystać i jaki najlepiej wybrać? Na co zwracać uwagę? Odpowiadamy w tym artykule.
Co znajdziesz w tym artykule:
Czy masaż dla kobiet w ciąży jest bezpieczny?
Masaż w czasie ciąży niepowikłanej i wykonany przez specjalistę w tym zakresie jest bezpieczny. Można wykonywać go przez całą ciążę, jednak większość gabinetów prawdopodobnie odmówi kobietom w 1. trymestrze, z uwagi na zwiększone ryzyko poronień w tym czasie1. Masaż można wykonywać od trzeciego do ósmego miesiąca ciąży. W pierwszych dwóch miesiącach nie zaleca się tego typu zabiegów, między innymi z uwagi na procesy związane z formowaniem się łożyska i organogenezy. Warto również wiedzieć, że kobieta na początku ciąży może zmagać się z dolegliwościami (np. wymiotami, złym samopoczuciem), co utrudnia codzienne aktywności i skuteczne wykonanie masażu.
UWAGA: Ryzyko poronień w 1. trymestrze nie wzrasta pod wpływem masażu (badania naukowe tego nie potwierdzają), jednak by uniknąć powiązań przyczynowo-skutkowych specjaliści raczej nie przyjmują kobiet w pierwszych 3 miesiącach ciąży2.
Nie ma natomiast przeciwwskazań do masażu w 3. trymestrze ciąży, tym bardziej że jest to okres, kiedy dolegliwości związane z dźwiganiem dziecka są najmocniejsze i masaż może przynieść najwięcej korzyści. Nie ma dowodów, żeby prawidłowo wykonany masaż miał wywoływać poród, nawet jeśli korzysta się z technik akupresury czy refleksologii.
Masaż ciężarnych może przynieść wiele korzyści, na różnych płaszczyznach3:
● zmniejszenie bólu: pleców, nóg i głowy,
● redukcja obrzęków,
● poprawa nastroju (zwiększenie poziomu serotoniny i dopaminy),
● mniejsze ryzyko zachorowania na depresję poporodową,
● lepsza jakość snu (spokojny i głęboki),
● ograniczenie stresu i lęku (niższy poziom kortyzolu i noradrenaliny),
● poprawa pracy układu odpornościowego (wyższy poziom immunoglobuliny A, IgA),
● mniej powikłań położniczych oraz zmniejszenie bólu porodowego.
Co więcej, odkryto, że masaże prenatalne nie pozostają bez pozytywnego wpływu na rozwój dziecka. Zaobserwowano:
● rzadsze porody przedwczesne (mniejsze ryzyko powikłań wcześniactwa),
● większa masa urodzeniowa noworodków (ale nie makrosomia),
● mniejszy stres po urodzeniu (niższy poziom kortyzolu).
CIEKAWOSTKA: Delikatny masaż wykonany przez partnera pozwala również zredukować napięcie, ból i stres, a dodatkowo wzmacnia więź pomiędzy kobietą i mężczyzną. Ciekawostką jest to, że masaż w okresie ciąży musi być wykonywany na boku. Większość kobiet wybiera pozycję na lewym boku. Taka pozycja sprawia, że żyła główna dolna nie uciska na płód i powiększoną macicę.
Czy można wykonywać masaż pleców w ciąży?
Masaż pleców w ciąży jest jednym z najpopularniejszych, rozluźnia mięśnie i przynosi ulgę w bólach kręgosłupa. Masażysta może go wykonać, gdy kobieta jest w pozycji siedzącej lub – najczęściej – leży na boku (na obu na zmianę w czasie jednej sesji).
Raczej unika się leżenia na brzuchu na specjalnych stołach z odpowiednim otworem, ponieważ może sprawiać to dyskomfort kobiecie, kiedy więzadła macicy pod wpływem grawitacji się naciągają.
Jaki masaż można wybrać w ciąży?
W czasie ciąży niektóre rodzaje masażu są wykluczone lub odradzane, jednak kilka z nich, przy zachowaniu zasad ostrożności jest zupełnie bezpiecznych.
Masaż relaksacyjny w ciąży
Najpopularniejszy i bezpieczny dla kobiet w ciąży jest masaż szwedzki – mający na celu przede wszystkim relaksację, usunięcie napięć mięśniowych wywołanych niewłaściwą postawą ciała i stresem. Polega na mocnym głaskaniu, ubijaniu, uderzaniu, tarciu i rozciąganiu. Wykazano, że skutecznie obniża ciśnienie tętnicze krwi, co może mieć duże znaczenie w czasie ciąży. Techniki masażu szwedzkiego wykorzystuje się czasem jako alternatywne metody łagodzenia bólu porodowego.
Masaż kobido w ciąży
W ostatnim czasie ogromną popularność zdobywa masaż kobido, czyli liftingujący masaż twarzy. Oprócz korzyści w postaci poprawy kondycji skóry i mięśni twarzy masaż kobido przynosi relaks i odprężenie, dlatego także kobiety w ciąży chętnie z niego korzystają. Nie ma medycznych przeciwwskazań dla ciężarnych co do samych technik kobido, jednak należy mieć na uwadze, że jedna sesja trwa 45–90 minut, a wykonuje się go w pozycji leżącej na plecach, co może mieć wpływ na komfort kobiety – zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży – utrudniać oddychanie, a czasem powodować ucisk żył głównych wywołany przez ucisk macicy.
Masaż w ciąży – przeciwwskazania i ryzyko
Odpowiedni masaż podczas ciąży jest zabiegiem bezpiecznym, jednak wyklucza się jego wykonanie w przypadku dolegliwości i powikłań, takich jak:
● złe samopoczucie kobiety (mdłości, wymioty, zawroty głowy),
● silne bóle głowy,
● nadciśnienie tętnicze,
● krwawienia,
● zaburzenia rozwoju płodu,
● ryzyko przedwczesnego porodu (w tym przedwczesny poród w poprzednich ciążach),
● cukrzyca ciążowa,
● zakrzepica,
● stany zapalne w organizmie.
WAŻNE: Należy pamiętać, że warunki w czasie trwania ciąży mogą ulec zmianie, dlatego przed każdym zabiegiem masażysta powinien upewnić się co do stanu zdrowia kobiety, a wszelkie wątpliwości należy konsultować z lekarzem prowadzącym.
Wykluczony w czasie ciąży jest masaż brzucha, ponieważ może prowadzić nawet do pęknięcia łożyska, z czym wiąże się zagrożenie dla życia matki i dziecka.
Nie należy także prowadzić masażu głębokiego, zwłaszcza w obrębie ramion i nóg, ponieważ istnieje ryzyko uwolnienia zakrzepów i wywołania zatorowości płucnej, która niesie zagrożenie dla życia.
Bibliografia:
S.M. Mueller, M. Grunwald, Effects, Side Effects and Contraindications of Relaxation Massage during Pregnancy: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials, “Journal of Clinical Medicine”, 2021, 10(16): 3485.
I.M. GÖNENÇ, F. TERZIOĞLU, Effects of Massage and Acupressure on Relieving Labor Pain, Reducing Labor Time, and Increasing Delivery Satisfaction, “Journal of Nursing Research” 28(1):p e68, February 2020.
Grzegorz Lewandowski, Masaż u kobiet w okresie przygotowania do ciąży, w czasie ciąży i w połogu – sposoby wykonywania, wskazania i przeciwwskazania, Ginekologia po Dyplomie 2012.
Katarzyna Urtnowska, Irena Bułatowicz, Grzegorz Ludwikowski, Masaż w okresie ciąży - wskazania, przeciwskazania, ogólne zasady wykonywania zabiegu, Fizjoterapia Polska nr. 1/2016 (16).
Field T. Pregnancy and labor massage, Expert Review of Obstetrics and Gynecology 2010.
1 Grzegorz Lewandowski, Masaż u kobiet w okresie przygotowania do ciąży, w czasie ciąży i w połogu – sposoby wykonywania, wskazania i przeciwwskazania, Ginekologia po Dyplomie 2012.
2 Katarzyna Urtnowska, Irena Bułatowicz, Grzegorz Ludwikowski, Masaż w okresie ciąży - wskazania, przeciwskazania, ogólne zasady wykonywania zabiegu, Fizjoterapia Polska nr. 1/2016 (16).
3 Field T. Pregnancy and labor massage, Expert Review of Obstetrics and Gynecology 2010.