W czasie ciąży macica stopniowo rozciąga się, - z rozmiaru i kształtu przypominającego gruszkę - powiększają się aż osiągnie wielkość zbliżoną do średniego arbuza. Więzadła utrzymujące ten narząd w odpowiednim położeniu również ulegają wydłużeniu. Te zmiany u niektórych kobiet ciężarnych dają objawy, które budzą niepokój, choć związane są z fizjologicznymi, prawidłowymi adaptacjami organizmu. Dowiedz się, jak mogą wyglądać dolegliwości wynikające z rozciągania się macicy i jej więzadeł w czasie ciąży.
Co znajdziesz w tym artykule:
- 1.Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży
- 2.Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży – objawy
- 3.Jak złagodzić dolegliwości związane z rozciąganiem macicy w ciąży?
- 4.Kiedy dolegliwości związane z rozciąganiem macicy w ciąży mogą niepokoić?
- 5.Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży – o czym warto pamiętać?
Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży
W czasie ciąży macica wielokrotnie zwiększa swoją objętość wewnętrzną (z 10 ml do nawet 5 litrów) i masę (średnio z około 70 g na 1110 g). Stopniowe powiększanie się tego narządu rozpoczyna się już niedługo po poczęciu. Z najbardziej intensywnym tempem rozciągania tkanek macicy mamy do czynienia jednak między 20. i 32. tygodniem ciąży. Później ich powiększanie się przebiega nieco wolniej. Proces wzrostu kończy się całkowicie około 38. tygodnia ciąży.
Patrząc na rozciąganie się i ułożenie macicy w odniesieniu do innych punktów możemy powiedzieć, że około 20. tygodnia ciąży górna część tego organu osiąga poziom pępka, a przed końcem 36. tygodnia rozciąga się do poziomu dolnej krawędzi klatki piersiowej.
Na skutek działania hormonów narząd zmienia także swoją strukturę. Szyjka macicy już w pierwszym miesiącu ciąży staje się bardziej elastyczna i rozpulchniona. Jej ujście się zamyka, uszczelniane jest przez czop śluzowy (usuwany samoczynnie przez organizm niedługo przed porodem). W kolejnych tygodniach ciąży szyjka wydłuża się i twardnieje. Ponadto tkanki macicy, w procesie stopniowego powiększania się, stają się znacznie cieńsze.
Wraz ze wzrostem macicy w czasie ciąży wydłużają się i napinają więzadła, które utrzymują narząd we właściwym położeniu. Warto wspomnieć tutaj w szczególności o więzadłach obłych macicy, które w ciąży (zwykle nie wcześniej niż w 2. trymestrze), mogą odpowiadać za pojawienie się dolegliwości. Są to podłużne struktury o długości około 12 cm, które przebiegając przez kanał pachwinowy, łączą boczne brzegi macicy z wargami sromowymi.
Zarówno rozciąganie macicy, jak i połączonych z nią wiązadeł może wiązać się z wystąpieniem nieprzyjemnych objawów.
Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży – objawy
W przypadku, gdy dolegliwości pochodzą z więzadła obłego, zwykle mają postać krótkiego, ostrego i przeszywającego bólu związanego z uczuciem rozciągania, odczuwanego w pachwinie lub podbrzuszu.
Objawy typowo występują tylko po jednej stronie, choć mogą być odczuwane po obu. Często pojawiają się po wykonaniu nagłego ruchu, np. szybkiego wstania z pozycji leżącej lub siedzącej, kaszlu lub kichnięcia, czy przy ćwiczeniach. Czasami bólowi więzadła obłego macicy towarzyszą skurcze.
Zwykle dolegliwości bólowe pojawiają się w 2. trymestrze i ustępują całkowicie w 3. trymestrze, gdy tempo wzrostu macicy staje się wolniejsze. U niektórych kobiet ciężarnych pojawiają się jednak okresowo aż do czasu porodu, co może wynikać z utrzymującego się nadmiernego napięcia więzadeł.
Rozciąganie samej macicy często daje z kolei objawy na początku ciąży. Są one wtedy opisywane jako uczucie rozpierania w pochwie lub ciężaru czy nacisku w tej okolicy. Przypominają też często ból jajników lub niewielkie bóle występujące tuż przed miesiączką.
Jak złagodzić dolegliwości związane z rozciąganiem macicy w ciąży?
Istnieją sposoby na to, żeby złagodzić ból związany z rozciąganiem macicy i jej więzadeł w czasie ciąży. Zaleca się w szczególności:
- Ciepła, ale nie gorąca, kąpiel lub przysznic.
- Odpoczynek, w szczególności w pozycji leżącej na plecach
- Wykonywanie dostosowanych odpowiednio dla kobiet ciężarnych ćwiczeń rozciągających,
- Unikanie wykonywania nagłych ruchów,
- Unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów,
- Unikanie długiego utrzymywania pozycji stojącej.
Dolegliwości można zniwelować również doraźnie sięgając po środki apteczne. Kobietom w ciąży w tym celu polecane są głównie preparaty zawierające substancje o działaniu rozkurczowym lub przeciwbólowym np. hioscynę, drotawerynę lub paracetamol.
Kiedy dolegliwości związane z rozciąganiem macicy w ciąży mogą niepokoić?
Dolegliwości, które bywają przypisywane fizjologicznym zmianom w ciąży związanym z rozciąganiem macicy, czasami mogą mieć swoje źródło w poważniejszych problemach zdrowotnych, np. ciąży pozamacicznej, poronieniu lub infekcji intymnej. Jeśli dostrzegasz u siebie następujące objawy, niezwłocznie zgłoś się do lekarza, by wyjaśnić, co jest ich przyczyną:
- Ból brzucha lub podbrzusza, który ma ostry, kłujący charakter lub jest przewlekły (nie mija po kilku godzinach),
- Skurcze,
- Krwawienie z dróg rodnych,
- Trudności w oddychaniu,
- Gorączka,
- Dreszcze,
- Nudności lub wymioty,
- Krwiomocz,
- Ból przy oddawaniu moczu.
Rozciąganie macicy i jej więzadeł w ciąży – o czym warto pamiętać?
Rozciąganie macicy i więzadeł utrzymujących ją w prawidłowym położeniu mogą dawać objawy, które często trudno odróżnić od bólu wynikającego z zaburzeń w przebiegu ciąży. Dlatego, jeśli dolegliwości są nasilone lub towarzyszą im inne symptomy, potrzebna jest konsultacja lekarska, by upewnić się, że podłoże problemu nie stanowi zagrożenia dla zdrowia matki i dziecka.
Źródła:
- Pascual Z. N., Langaker M. (2023) Physiology, Pregnancy, National Library of Medicine, StatPearls, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559304/.
- Chaudhry S. R., Chaudhry K. (2023) Anatomy, Abdomen and Pelvis, Uterus Round Ligament, National Library of Medicine, StatPearls, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499970/.
- Zahariah S. K., Fenn M., Jacob K. i wsp. (2019) Management of acute abdomen in pregnancy: current perspectives, International Journal of Women’s Health, 8(11): 119-134, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6371947/.