Mimo, że poród to ekscytujące wydarzenie, powrót do zdrowia i pełnej sprawności po cesarskim cięciu zajmuje nieco więcej czasu i wymaga nieco więcej wysiłku, dla zapewnienia pełnej ochrony zarówno mamie jak i noworodkowi.
Co znajdziesz w tym artykule:
Czym jest cesarskie cięcie?
Cesarskie cięcie jest zabiegiem operacyjnym polegającym na urodzeniu dziecka poprzez cięcie chirurgiczne wykonane w powłokach brzucha i macicy. Cc jest poważną operacją, która niesie ze sobą wiele zagrożeń, więc zwykle wykonuje się ją tylko wtedy, gdy jest to najbezpieczniejsza opcja dla Ciebie i Twojego dziecka. Może być zalecane jako zabieg planowany lub wykonywane w nagłych przypadkach, gdy lekarz przyjmujący poród uzna, że poród pochwowy jest zbyt ryzykowny. Planowane zabiegi są zwykle wykonywane od 39 tygodnia ciąży. W ostatnich latach możemy zauważyć wyraźny wzrost liczby cesarskich cięć. W Polsce tą drogą na świat przychodzi niemal połowa wszystkich dzieci. Dzieje się tak z wielu powodów: medycznych, psychologicznych i socjalnych.
Połóg po cesarskim cięciu – czym się różni od zwykłego połogu?
Rekonwalescencja po cesarce trwa zazwyczaj dłużej niż po porodzie pochwowym. Podczas gdy w przypadku porodu siłami natury to średnio 1 – 2 dni, średni pobyt w szpitalu po cesarskim cięciu wynosi około 3 – 4 dni. Jeśli zarówno Ty, jak i Twoje dziecko czujecie się dobrze, możesz być w stanie wrócić do domu wcześniej. Podczas pobytu w szpitalu otrzymasz środki przeciwbólowe, aby zmniejszyć ewentualny dyskomfort (najczęściej są to czopki, mają bowiem najmniejszy wpływ na skład mleka karmiącej matki). W pierwszej dobie po cc kobieta jest
cewnikowana, następnie zachęcana jest do jak najszybszego powrotu do samodzielnego poruszania się, które powinno jednak odbywać się z dużą ostrożnością, odciążając od pracy mięśnie brzucha.
Liczne badania wykazały także, że w porównaniu do niemowląt urodzonych siłami natury, niemowlęta urodzone przez cesarskie cięcie charakteryzuje mniejsza bioróżnorodność mikrobioty jelitowej przewodu pokarmowego, odpowiedzialnej w dużej mierze za odpowiedź immunologiczną organizmu, czyli tak zwaną odporność.1
We wspieraniu mikrobiomu dziecka pomocne może okazać się podawanie bifidobakterii. Te pożyteczne mikroby sprzyjają tolerancji białek (m.in. pokarmowych), chroniąc jednocześnie przed zakażeniami wirusowymi.4, 5.
W pierwszych dniach Ty i Twoje dziecko będziecie się poznawać. Może upłynąć trochę czasu, zanim karmienie piersią stanie się dla Was łatwe. U niektórych kobiet dzieje się to szybciej niż u innych, jednak prawie wszystkie kobiety produkują wystarczająco dużo mleka dla swojego dziecka. Kontakt skóra do skóry z dzieckiem zaraz po porodzie pomoże utrzymać je w cieple i spokoju oraz uspokoi jego oddech. Oznacza to trzymanie dziecka nagiego lub ubranego tylko w pieluszkę przy skórze, zwykle pod ubraniem lub pod kocem. Jeśli Twoje dziecko zostało urodzone przez cesarskie cięcie, powinnaś również mieć możliwość kontaktu z dzieckiem przez skórę zaraz po porodzie (z wyjątkiem przypadków inkubatorowych).2
Ile trwa połóg po cesarskim cięciu?
Okres połogu według podręczników medycyny to 6 tygodni, stąd też termin rutynowej wizyty poporodowej u ginekologa ustala się właśnie na ten moment. W przypadku połogu po cesarskim cięciu dolegliwości bólowe mogą występować dłużej, podobnie jak generalne osłabienie organizmu. Poza normalnym dla wysokiej ciąży i porodu wyczerpaniem bowiem, ciało kobiety zmaga się również z konsekwencjami poważnego zabiegu operacyjnego.
Po powrocie do domu powinnaś być w stanie trzymać i nosić swoje dziecko, jednak niektóre czynności mogą nie być możliwe do wykonania od razu. Prowadzenie samochodu, ćwiczenia fizyczne, podnoszenie czegokolwiek cięższego niż dziecko i aktywność seksualną możesz ponownie rozważyć dopiero wtedy, gdy poczujesz się na siłach i nie będziesz odczuwać dyskomfortu. Jeśli nie jesteś pewna, kiedy można bezpiecznie powrócić do normalnych czynności, poproś o radę położną.
W skład zmian ogólnoustrojowych w połogu wchodzą: zmiany hormonalne, zmiany w składzie krwi i układzie krążenia, zmiany w układzie moczowym, zmiany skórne i powłok brzusznych, zmiany w narządach płciowych. Najważniejsze zmiany hormonalne to zmniejszenie stężenia estrogenów i progesteronu w osoczu krwi. W wyniku drażnienia brodawek sutkowych wydziela
się oksytocyna i zwiększa się wydzielanie prolaktyny, która z kolei ma wpływ na brak jajeczkowania i miesiączki u kobiet karmiących.3
Połóg po cc – czy boli?
Przez pierwsze kilka dni możesz odczuwać pewien dyskomfort w podbrzuszu, który jednak da się zniwelować przy pomocy leków przeciwbólowych otrzymanych w szpitalu. Po powrocie do domu będziesz musiała na początku zachować ostrożność. Po porodzie organizm zaczyna intensywny proces regeneracji a Twoje ciało zacznie stopniowo osiągać stan sprzed ciąży. Jednym z takich procesów jest obkurczanie macicy. Może ono powodować nieprzyjemne skurcze spowodowane wyrzutem oksytocyny do organizmu, często wzmożone przy karmieniu piersią. W pierwszym tygodniu usuwane są z macicy także tak zwane odchody połogowe, co wiąże się ze wzmożonym krwawieniem (przypominającym bardzo obfity okres), ale jest absolutnie normalne i dotyczy każdej z młodych mam. W kolejnych tygodniach krwawienie się zmniejsza a stan ten trwa zwykle nie dłużej niż 6 tygodni.
Połóg po cc – jak zajmować się blizną?
Twoja położna powinna doradzić Ci, jak dbać o ranę, a nierozpuszczalne szwy powinny zostać przez nią zdjęte po 5 – 7 dniach. Generalnie należy codziennie delikatnie oczyszczać i osuszać ranę, nosić luźne, wygodne ubrania i bawełnianą bieliznę (syntetyczne tkaniny nie sprzyjają szybkiemu gojeniu), jeśli rana jest obolała należy zażyć środek przeciwbólowy. Dla większości kobiet paracetamol lub ibuprofen bezpieczny jest także podczas karmienia piersią.
Rana na brzuchu w końcu utworzy bliznę. Zazwyczaj będzie to pozioma blizna o długości około 10 do 20 cm, tuż poniżej linii bikini, w rzadkich przypadkach może pojawić się pionowa blizna tuż pod pępkiem. Blizna będzie prawdopodobnie czerwona i widoczna na początku, ale z czasem powinna zblednąć i często będzie zakryta przez bieliznę i włosy łonowe.
Połóg po cesarce – na te objawy uważaj
Po zabiegu należy zwracać szczególną uwagę kilka niepokojących objawów, które mogą wskazywać na infekcję rany pooperacyjnej bądź zakrzepy. Jeżeli obserwujesz silny ból (np. przy oddawaniu moczu), wyciek moczu, obfite krwawienie z pochwy, twoja rana staje się bardziej czerwona, bolesna i spuchnięta lub wypływa z niej ropa/nieprzyjemnie pachnący płyn, masz kaszel lub duszności, obrzęk lub ból w dolnej części nogi, gorączkę i dreszcze lub upławy o nieprzyjemnym zapachu – skontaktuj się natychmiast ze swoją położną lub lekarzem
rodzinnym. Dla uniknięcia komplikacji zakrzepowych niezmiernie ważna jest moderowana aktywność fizyczna (spacery).
Niektóre kobiety decydują się na cesarskie cięcie z powodów pozamedycznych. Jeśli poprosisz swoją położną lub lekarza o cesarskie cięcie, gdy nie ma ku temu medycznych powodów, wyjaśnią oni ogólne korzyści i ryzyko, jakie niesie ze sobą zabieg dla Ciebie i Twojego dziecka, w porównaniu z porodem pochwowym. Polski system opieki zdrowotnej nie finansuje jednak cięć cesarskich, poza wymuszonymi przez wskazania medyczne. Inaczej jest w prywatnych placówkach, w których zabiegi te wykonywane są na życzenie pacjentki, natomiast to rodzice ponoszą koszt operacji, a ostateczną decyzję co do przebiegu porodu zawsze podejmuje lekarz.
Źródła:
1 Kim H., Sitarik AR., Woodcroft K., Johnson CC., Zoratti E., Birth Mode, Breastfeeding, Pet Exposure, and Antibiotic Use: Associations With the Gut Microbiome and Sensitization in Children. Curr Allergy Asthma Rep.; 2019
2 https://www.nhs.uk/
3 J. Zasada; Ciąża, poród i połóg, Ateneum Przegląd Familiologiczny, Rodzicielstwo wobec wyzwań współczesnego świata; 2013
4 Bifidobacterium breve - czym jest i gdzie występuje? | BebiProgram
5 Bifidobakterie a odporność. Co warto wiedzieć o Bifidobacterium breve?