2-letnie dziecko nie chce spać w nocy. Jakie mogą być przyczyny problemów ze snem?

Ile śpi 2-latek?

Za odpowiednią ilość snu dla 2-latka uznaje się czas od 11 do 14 godzin dziennie. Zazwyczaj dziecko w tym wieku śpi 11-12 godzin w nocy oraz odbywa jedną trwającą 1-2 godziny drzemkę w godzinach popołudniowych.

O której 2-letnie dziecko powinno iść spać?

Zalecaną porą kładzenia 2-latka do snu jest czas między 19. i 21. Pozwala to dziecku spać przez 11-12 godzin i budzić się między 6. i 9. rano. Warto, by rodzice dopasowali zwyczajową porę chodzenia spać przez dziecko do trybu życia całej rodziny, np. wynikającego z wymagań związanych z pracą. Dla przykładu, jeśli maluch musi wstawać o 7., by rodzic mógł zabrać go do żłobka przed pójściem do pracy, lepiej spróbować przyzwyczaić dziecko do kładzenia się do łóżka nie później niż o 20., by miało w nocy pełne 11 godzin na sen.

Biorąc pod uwagę, że 2-latek musi stać się wystarczająco zmęczony, by usnąć wieczorem, warto również odpowiednio zaplanować czas drzemki. Najlepiej, by przypadała na godzinę nie późniejszą niż 14-15.

Przykładowy dzienny harmonogram snu dla dwulatka może wyglądać następująco:

• 7.00 - pobudka,
• 13.30 - drzemka trwająca nie więcej niż 2 godziny,
• 20.00 - pójście spać.

2-letnie dziecko nie śpi w nocy – jakie mogą być przyczyny?

Wiele 2-letnich maluchów przechodzi okres, w którym często zdarza im się wzywać rodziców w nocy, gdy nie mogą usnąć lub budzą się po kilku godzinach. Mamy z tym do czynienia czasami również w przypadkach, gdy dziecko wcześniej było już na etapie, że nie ma trudności w zaśnięciu i bez problemu przesypia całą noc.

Konkretna przyczyna regresji snu często nie jest uchwytna, a to zjawisko może stanowić naturalną fazę w życiu dziecka. Problemy ze snem czasami wynikają:

• Z lęku separacyjnego i zwiększonej potrzeby bliskości. Choć objawy lęku separacyjnego u większości dzieci stopniowo osłabiają się po 1. roku życia, w miarę zdobywania przez malucha coraz większej niezależności, u 2-latka nadal mogą pojawiać się trudności z zaśnięciu, gdy bliskiej osoby nie ma w pobliżu. Czasami związane jest z tym również budzenie się w nocy z płaczem i wzywanie rodzica.
• Z okresów intensywnego wzrostu i rozwoju. Uważa się, że czas tzw. skoków rozwojowych (gwałtownego nabywania nowych umiejętności przez dziecko) oraz okresy nasilonego zwiększania się wysokości ciała mogą być powiązane z przejściową regresją snu.
• Z ząbkowania. Między 20. i 30. miesiącem typowo pojawia się u dziecka druga para zębów trzonowych. Okres ich wyrzynania się może wiązać się z dyskomfortem, który utrudnia dziecku sen.
• Z braku zaciemnienia pokoju. Jeśli dziecko chodzi spać, kiedy jeszcze jest jasno i wstaje kilka godzin po wschodzie słońca, światło słoneczne w pomieszczeniu może powodować trudności ze snem.
• Ze zmian w życiu dziecka lub w życiu rodzinnym, np. pojawienia się rodzeństwa, zmiany miejsca zamieszkania, pójścia do żłobka, odpieluchowywania, zmiany łóżeczka. Emocje związane z koniecznością przyzwyczajenia się i przystosowania do nowej sytuacji czasami powodują zaburzenia snu u dziecka.
• Z obaw związanych ze snem. W wieku 2 lat maluch ma już znacznie większą wiedzę i zrozumienie dla otaczającego świata niż np. rok wcześniej, jego wyobraźnia jest też bardziej rozwinięta. Czasami stanowi to podłoże dla pojawiających się u małego dziecka lęków utrudniających zasypianie, np. lęku przed ciemnością.
• Z nowoodkrytej potrzeby wyrażania niezależności. Okres tzw. buntu dwulatka może przynieść problemy związane ze snem, pojawiające się na skutek chęci pokazania przez dziecko zdolności do realizowania swojej woli, np. przez przeciwstawianie się rodzicom kładącym je spać lub podejmowanie prób wyjścia z łóżeczka.
• Z chorób u dziecka, np. infekcji. Mogą one powodować przejściowe zaburzenia snu.

Co robić, gdy 2-latek nie śpi lub budzi się w nocy?

Jeśli 2-latek wzywa Cię po położeniu go spać albo budzi się w nocy, warto najpierw upewnić się, że nie ma jakiejś konkretnej potrzeby, którą trzeba zaspokoić, by maluch mógł spokojnie wrócić do snu. Być może dziecko jest spragnione i chce się napić wody albo zauważyło na ścianie pająka, którego się boi. Jeśli pokój dziecka jest obok sypialni rodziców, nie musisz zawsze wstawać do od razu, gdy Cię zawoła - maluch może uspokoić się wystarczająco, gdy upewni się, że znajdujesz się niedaleko. Jeśli dziecko nie prosi o nic konkretnego, możesz odpowiedzieć mu krótko, np. mówiąc, że jesteś obok, ale teraz mamy czas na sen.

Jeśli czujesz, że istnieje potrzeba, by pójść do dziecka, bo np. płacze, postaraj się uspokoić je i wyciszyć, mówiąc do niego łagodnie, przytulając na chwilę. Przypomnij, że będziesz niedaleko i powiedz, że teraz jest czas, by każdy leżał w swoim łóżeczku i spał. Sprawdź przy okazji, czy warunki do snu są odpowiednie, np. czy w pokoju nie jest za gorąco.

2-latek nie chce spać w swoim łóżeczku

Dość częstym związanym ze snem problemem jest sytuacja, gdy 2-latek nie chce pozostać w swoim łóżeczku i nalega, by móc spać z rodzicami. Zwykle uznaje się to za normalne zachowanie dziecka, które może w ten sposób wyrażać swoją potrzebę bliskości i poczucia bezpieczeństwa. Może jednak wiązać się z utrudnieniem snu dla rodziców.

Jeśli sytuacja, że maluch nie chce spać w swoim łóżeczku często się powtarza, rozwiązaniem może być pozostanie przy dziecku do czasu, gdy zaśnie – w jego pokoju. Następnie warto zadbać o stopniowe odzwyczajanie malucha od obecności rodzica w pobliżu, gdy kładzie się do snu. Kolejnymi etapami tego procesu mogą być:

1. Siedzenie na krześle obok łóżka dziecka i utrzymywanie kontaktu fizycznego, np. trzymanie dłoni na rączce malucha do czasu, gdy zaśnie (nie należy przy tym głaskać dziecka, ponieważ może to znacznie utrudnić wyjście rodzica z pokoju, a w długoterminowej perspektywie odzwyczajenie się od bliskiego kontaktu przez zaśnięciem).
2. Siedzenie na krześle przy łóżku dziecka, bez utrzymywania kontaktu fizycznego.
3. Ustawienie krzesła w innej części pokoju dziecka, np. niedaleko drzwi.
4. Ustawienie krzesła za drzwiami.
5. Pozostawienie dziecka do zaśnięcia samemu.

Zacznij od etapu, który na dany moment wydaje się akceptowalny dla dziecka. Przejście do kolejnych faz zwykle trwa kilka dni, czasami kilka tygodni. Jeśli dziecko budzi się w nocy, w ponownym zaśnięciu powinien pomóc mu powrót rodzica w miejsce, gdzie siedział, gdy maluch wcześniej położył się do snu.

Kiedy czekasz, aż dziecko zaśnie, zajmij się sobą – możesz np. posłuchać muzyki lub audiobooka na słuchawkach. Jeśli dziecko próbuje nawiązać kontakt – odpowiedź krótko, ale nie angażuj się w rozmowy czy zabawy. Daj maluchowi jedynie znać, że znajdujesz się blisko, ale teraz jest czas, by spał.

Jak zadbać o zdrowy sen 2-latka?

Oto kilka wskazówek, które mogą stanowić podstawę dla zapewnienia dziecku głębokiego, nieprzerywanego snu:

• Upewnij się, że 2-latek otrzymuje solidną dawkę aktywności fizycznej i zabawy w ciągu dnia. Zadbaj również o to, by maluch spędzał czas na świeżym powietrzu (wpływa to pozytywnie na regulację rytmu dobowego).
• Podawaj dziecku ostatni posiłek na około 2 godziny przed pójściem spać. Jeśli maluch jest przyzwyczajony, by nadal otrzymywać mleko późnym wieczorem lub w nocy, rozważ stopniowe odzwyczajenie go od tego. Możesz zacząć podawać dziecku coraz mniejsze ilości mleka, a następnie zastąpić je wodą podawaną w otwartym kubku.
• W porze wieczornej zapobiegaj oddziaływaniu na dziecko niebieskiego światła emitowanego przez ekrany (telewizory, telefony, tablety, laptopy). Ekspozycja na światło niebieskie zaburza wydzielanie melatoniny (hormonu snu), co może utrudniać zasypianie i powodować wybudzanie się w nocy. Zadbaj o to, by dziecko nie spędzało czasu przed ekranem w ostatnich 1-2 godzinach przed pójściem spać.
• Zapewnij odpowiednie warunki do spania. Upewnij się, że łóżko dziecka jest dla niego wygodne, a w pokoju nie jest ani za gorąco, ani za zimno (zalecana temperatura do spania wynosi około 18°C). Warto również zadbać o to, by światło w pokoju (w godzinach, gdy dziecko szykuje się do snu) było łagodne, o ciepłym odcieniu.
• Wypracuj u dziecka stałe nawyki związane z chodzeniem spać. Warto, by rutynowy plan przed kładzeniem się do łóżka obejmował przynajmniej jedną aktywność, która działa uspokajająco na malucha, np. czytanie książeczki.
• Zadbaj o dobrą atmosferę przed snem. Mów do dziecka w pozytywny i spokojny sposób. Jeśli czytasz mu książeczki – wybieraj tematykę, która wzbudzi u malucha pozytywne myśli.

Warto wiedzieć, że częstość zaburzeń snu u dzieci stopniowo maleje wraz z wiekiem, dlatego jeśli u malucha pojawiły się trudności z zaśnięciem i przesypianiem całej nocy, z dużym prawdopodobieństwem jest to tylko tymczasowy problem. Niezależnie od tego faktu, wypracowanie u dziecka nawyków związanych z higieną snu ma duże znaczenie dla jakości jego odpoczynku w nocy w dalszym życiu, dlatego warto o nie zadbać.

Źródła:

1. Sviggum G., Sollesnes R., Langeland E. (2018) Parents’ experiences with sleep problems in children aged 1–3 years: a qualitative study from a health promotion perspective, International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-Being, 13(1): 1527605, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6179043/.
2. Williamson A., Mindell J. A., Hiscock H. i wsp. (2019) Child sleep behaviors and sleep problems from infancy to school-age, Sleep Medicine, 63: 5-8, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6859188/.
3. Paruthi S., Brooks L. J., D’Ambrosio C. i wsp. (2016) Recommended Amount of Sleep for Pediatric Populations: A Consensus Statement of the American Academy of Sleep Medicine, Journal of Clinical Sleep Medicine, 12(6): 785-786, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4877308/.
4. Sleep Action Toddler sleep, dostęp: https://sleepaction.org/wp-content/uploads/2023/12/Toddler-sleep.pdf.
5. National Health Service (2019) Your toddler’s sleep at… 2-3 years, dostęp: https://www.wchc.nhs.uk/wp-content/uploads/2019/12/SaferSleep_2-3years.pdf.
6. National Health Service (2022) Baby Teething Symptoms, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/babys-development/teething/baby-teething-symptoms/.
7. Newsom R. (2025) Blue Light: What It Is and How It Affects Sleep, Sleep Foundation, dostęp: https://www.sleepfoundation.org/bedroom-environment/blue-light.