Jak odpieluchować dziecko?

Odpieluchowanie dziecka – kiedy zacząć?

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii, jeśli chodzi o pożegnanie z pieluszką jest odpowiedź na pytanie „kiedy odpieluchować dziecko?”. Starsi członkowie naszych rodzin w większości przypadków wyrażają przekonanie, że im wcześniej tym lepiej. Jednak czy tak jest faktycznie? Nie do końca. Jeżeli dziecko nie będzie gotowe na wyzwanie jakim jest odpieluchowanie, nawet najbardziej wyszukane metody czy akcesoria nie pomogą nam w realizacji tego zadania, a jedynie przysporzą niepotrzebnego stresu zarówno rodzicom jak i maluszkowi. Pamiętajmy, że każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie. Jedno może być gotowe do korzystania z nocnika w wieku 1,5 roku, inne z kolei dopiero w okolicach 3. roku życia. Pamiętajmy jednak, że zarówno zbyt wczesne jak i zbyt późne odpieluchowanie może być niekorzystne dla malucha.

Jak więc rozpoznać, że to już moment by zacząć próby korzystania z nocnika lub toalety? Jest sporo sygnałów, zarówno fizycznych jak i psychologicznych, które świadczą o tym, że dziecko jest gotowe do rozpoczęcia odpieluchowania. Są to przede wszystkim:

• umiejętność samodzielnego, stabilnego siedzenia i chodzenia,
• próby komunikowania przez dziecko chęci wypróżnienia – zarówno za pomocą mimiki, charakterystycznych zachowań (np. chowania się w kącie) czy prostych określeń,
• zainteresowanie czynnościami, które są wykonywane przez starszych domowników w toalecie,
• próby siadania na nocnik w ubraniach,
• umiejętność samodzielnego zdjęcia dolnej części garderoby,
• sygnalizowanie przez malucha tego, że zrobiło siku lub kupę, nie tylko werbalnie, ale również np. chwytając się za pampersa,
• zdolność dziecka do wytrzymania 2–3 godzin bez sikania, np. w trakcie drzemki, po której pieluszka pozostaje sucha,
• dyskomfort odczuwany przez dziecko z powodu obecności pieluszki w trakcie wykonywania codziennych czynności, np. zabawy czy snu

Jak odpieluchować dziecko?

Wśród rodziców małych dzieci wciąż pokutuje przekonanie, że odpieluchowanie powinno mieć charakter definitywny i gwałtowny, wtedy jest ono najbardziej skuteczne. W rzeczywistości jednak odpieluchowanie w ten sposób udaje się jedynie w niewielkim odsetku przypadków. Większość dzieci potrzebuje nawet kilku miesięcy by trwale zrezygnować z korzystania z pampersów, a w ich trakcie wielokrotnie dochodzi do wpadek. Jest to całkowicie normalne i nie powinno budzić w rodzicach niepokoju.

Od czego więc zacząć odpieluchowanie dziecka? Gdy zaobserwujemy, że wysyła nam ono sygnały świadczące o gotowości, zaopatrzmy się w nocnik i postawmy go w możliwie jak najbardziej widocznym miejscu, tak by wzbudził zainteresowanie maluszka. Dobrym pomysłem jest też czytanie książek o pożegnaniu z pieluszką, najlepiej z ulubionymi bohaterami dziecka. Podstawą jednak jest regularne pytanie dziecka czy nie potrzebuje skorzystać z toalety i zachęcanie go by usiadło choć na chwilę na nocniku czy nakładce na sedes.

Odpieluchowanie metodą Brazeltona

Jedną z najbardziej popularnych i polecanych metod na to jak odpieluchować dziecko jest metoda Brazeltona, obejmująca 4 kroki, dzięki którym w wyjątkowo łagodny sposób dziecko wraz z rodzicem zamieni pieluszkę na toaletę. Oto one:

1. Zaznajomienie malucha z nocnikiem – obejmuje kupno nocnika (można go wybrać wspólnie z dzieckiem) i naukę siadania na nocnik w ubraniu (nogi powinny być stabilne oparte o podłoże). Powinniśmy zachęcać malucha do dotykania nocnika, przenoszenia go z miejsca na miejsce, a nawet zabawy w jego pobliżu.
2. Siadanie na nocnik gołą pupą – gdy dziecko oswoi się już z nocnikiem pora na nauczenie go, że na nocnik siada się bez dolnych części garderoby. Najlepiej trening ten przeprowadzać przy zmianie pampersa lub przy okazji kąpieli. Pamiętajmy jednak, że jeżeli dziecko nie chce – nie przytrzymujemy go na nocniku na siłę, zwłaszcza jeżeli widać, że czynność ta mocno go stresuje.
3. Załatwianie potrzeb na nocnik – gdy dziecko bez problemu już siada gołą pupą na nocniku pora na załatwianie na nim swoich potrzeb. Za każdym razem, gdy dziecko będzie miało brudną pieluszkę (bez względu na to czy znajdzie się tam siku czy kupa) – zdejmujemy ją i wysadzamy dziecko na nocnik, wrzucając do jego środka także zawartość pampersa. Z czasem wysadzamy dziecko na nocnik również wtedy, gdy zauważymy sygnały świadczące o tym, że zaraz załatwi swoje potrzeby fizjologiczne.
4. Rezygnacja z pieluszki – po kilku tygodniach treningu warto pozwolić dziecku chodzić bez pampersa. Początkowo niech ma to miejsce tylko w domu, gdzie nocnik jest w pobliżu. Możemy zacząć od krótkich okresów czasowych (np. kilkunastu minut) i z czasem wydłużać je. Gdy zauważymy, że maluch bez problemu korzysta z nocnika w domu, możemy powoli rezygnować z pieluszki również w trakcie wyjść z domu.

Bez względu na to, jaką metodę na odpieluchowanie dziecka wybierzesz pamiętaj – w trakcie nauki nie wyśmiewaj ani nie zawstydzaj dziecka. Nawet jeżeli zdarzy mu się wpadka nie rób z tego afery – może to dziecko zrazić do dalszych prób, a ostateczne odpieluchowanie go będzie wyjątkowo trudne. Warto również zadbać by pierwsze próby odpieluchowania miały miejsce w miarę spokojnym okresie dla malucha.

Jak odpieluchować dwulatka?

Twoje dziecko skończyło dwa latka i widzisz sygnały świadczące o tym, że jest ono gotowe na pożegnanie z pieluszką? Jeżeli tak, możesz spróbować je odpieluchować, korzystając między innymi ze wspomnianej wyżej metody Brazeltona. Możesz też wypróbować inne sposoby polecane przez mamy małych dzieci, takie jak:

• Zmień tradycyjne pieluchy na pieluchomajtki – w początkowym etapie przygody jaką jest odpieluchowanie maluchowi często mogą zdarzać się wpadki. Jeżeli nie chcesz codziennie mieć sterty prania, możesz zamiast całkowitej rezygnacji z pieluszki tymczasowo zmienić ją na pieluchomajtki, które maluch może samodzielnie ściągać chcąc skorzystać z nocnika.
• Wysadzaj dziecko na nocnik o stałych porach – dwulatek zazwyczaj ma już swoją określoną rutynę dnia, zwłaszcza jeżeli chodzi np. do żłobka czy klubu dziecięcego. Choć nie zawsze będzie możliwe skorzystanie z nocnika o stałych porach w ciągu całego dnia, warto chociaż pamiętać o wysadzaniu dziecka na nocnik rano – tuż po przebudzeniu, po popołudniowej drzemce i wieczorem przed pójściem spać. Nie zawsze takie wysadzanie będzie kończyło się sukcesem, ale jeżeli tak się stanie – warto malucha powalić lub dodatkowo nagrodzić.
• Obiecaj dziecku nagrodę – większość dzieci, nawet tych małych uwielbia dostawać prezenty. Jeżeli więc chcesz zmotywować swojego malucha do jak najczęstszego korzystania z nocnika lub toalety obiecaj mu, że gdy w końcu pożegna się z pieluszką dostanie wymarzoną zabawkę.

Jak odpieluchować trzylatka?

W okolicach 3. urodzin większość dzieci z reguły rozpoczyna swoją przygodę z przedszkolem, dlatego rodzice usilnie próbują zadbać o to, by do tego czasu ich dzieci były odpieluchowane. Choć nie jest to kwestia uregulowana prawnie, większość przedszkoli odmawia jednak przyjęcia dzieci, które wciąż korzystają z pieluszek. Pamiętajmy, że zdecydowana część 3–latków wykazuje już większość oznak gotowości, by bez problemu korzystać z nocnika lub toalety, wystarczy jedynie odpowiednia zachęta i nieco samozaparcia ze strony rodziców. Warto też mieć na uwadze, że dziecko w pierwszych latach chętnie naśladuje dorosłych, dlatego dobrym sposobem na zmotywowanie malucha jest danie mu dobrego przykładu przez rodziców. Nie oznacza to od razu, że musimy korzystać z toalety wraz z dzieckiem, jednak można sygnalizować mu w jakim celu udajemy się do łazienki, np. mówiąc „idę do łazienki, bo chce mi się kupę”. W przypadku 3–latków dość dobrze sprawdza się również metoda z nagrodą.

Odpieluchowanie nocne, jak się do tego zabrać?

O ile odpieluchowanie dziecka w ciągu dnia dla wielu rodziców stanowi wyzwanie, o tyle odpieluchowanie nocne, kiedy to nie jesteśmy w stanie cały czas kontrolować malucha to o wiele trudniejsze zadanie. Zatem jak odpieluchować dziecko w nocy? Oto wskazówki, które ułatwią Wam przetrwanie nocy w suchości:

• zmniejsz ilość płynów wypijanych przez dziecko bezpośrednio przed snem (ok. 1 godzinę przed),
• pamiętaj, by wysadzić malucha na nocnik bezpośrednio przed snem,
• postaw nocnik przy łóżeczku, tak by dziecko mogło bez problemu z niego skorzystać również w nocy,
• jeżeli dziecko budzi się o stałych porach w ciągu nocy – wstawaj razem z nim i wysadzaj je w tym czasie na nocnik.

Innym sposobem jest po prostu uzbrojenie się w cierpliwość i pozostawienie pieluszki na noc aż do czasu, gdy dziecko zacznie w pełni samodzielnie sygnalizować i kontrolować swoje potrzeby. Jeżeli zdecydujesz się na zdjęcie dziecku pieluszki na noc pamiętaj, że początki nie zawsze są łatwe. By uchronić materac przed zmoczeniem, warto zabezpieczyć go wodoodporną nakładką.

Bibliografia:

• A. Nuckowska, E. Krogulska, A. Siudut–Stajura, J. Jeżak, O. Trybel, M. Musiał, M. Trzewik, "Jak zrozumieć małe dziecko" Wydawnictwo Natuli
• K. Cherek, „Odpieluchowanie bez przemocy, czyli 5 sekretów łagodnego pożegnania z pieluszkami”
• Kaerts N, Van Hal G, Vermandel A, Wyndaele JJ. Readiness signs used to define the proper moment to start toilet training: a review of the literature. Neurourol Urodyn. 2012 Apr;31(4):437–40. doi: 10.1002/nau.21211. Epub 2012 Mar 6. PMID: 22396334.