To czy wcześniak dogoni w rozwoju rówieśników jest zmartwieniem wielu rodziców przedwcześnie urodzonych dzieci. Porównywanie wcześniaka z innymi maluchami nie ma jednak sensu. Każde przedwcześnie urodzone dziecko ma inną drogę wkraczania w normalne życie. Inaczej rozwijają się wcześniaki skrajne, a inaczej późne wcześniaki. Każdy tydzień spędzony w brzuchu mamy ma znaczenie dla stanu zdrowia wcześniaka. Na rozwój dziecka wpływa także przebieg ciąży i porodu.
Co znajdziesz w tym artykule:
- 1.Wcześniak wcześniakowi nierówny
- 2.Wcześniak urodzony w 34. tygodniu - rozwój późnego wcześniaka
- 3.Wcześniak urodzony w 32. tygodniu - rozwój skrajnego wcześniaka
- 4.Wcześniak urodzony w 30. tygodniu - rozwój skrajnego wcześniaka
- 5.Problemy z karmieniem wcześniaka
- 6.Monitorowanie rozwoju wcześniaka
- 7.Wcześniak w domu
Wcześniak wcześniakowi nierówny
Lekarze najczęściej nie są w stanie odpowiedzieć w sposób pewny na pytania rodziców jak będzie rozwijał się ich wcześniak. Każde dziecko ma swój indywidualny potencjał. To jak go rozwinie
w dużej mierze zależy od poświęconej mu uwagi i troski rodziców, przyjaciół i lekarzy. Ważne jest, aby mama i tata wcześniaka budowali sieć wsparcia oraz korzystali z profesjonalnej opieki medycznej. Lekarz prowadzący dziecko powinien dawać rodzicom wskazówki jak wykorzystać potencjał rozwojowy dziecka.
Niestety, dla postępów rozwojowych wcześniaka mają znaczenie również choroby, które często dotykają przedwcześnie urodzone dzieci. Wcześniak bez dodatkowych obciążeń zdrowotnych rozwija się inaczej niż ten dotknięty np. wadą serca czy ośrodkowego układu nerwowego. Jednak bez względu na wyjściową sytuację, najważniejsze jest, aby otaczać maluszka troskliwą opieką i zaufać lekarzom specjalistom.
Wcześniakami określa się wszystkie dzieci, które urodziły się pomiędzy 22. a 37. tygodniem ciąży. Ponieważ każdy tydzień rozwoju w brzuchu mamy ma ogromne znaczenie, wcześniaki różnią się znacząco między sobą. Zgodnie z podstawowym podziałem klasyfikuje się je jako:
- ekstremalnie skrajne wcześniaki – urodzone pomiędzy 22. a 28. tygodniem ciąży,
- skrajne wcześniaki – urodzone pomiędzy 28. a 33. tygodniem ciąży,
- późne wcześniaki – urodzone pomiędzy 34. a 37. tygodniem ciąży.
Wcześniak urodzony w 34. tygodniu - rozwój późnego wcześniaka
Późne wcześniaki niewiele różnią się od dzieci urodzonych w terminie. Ich masa ciała jest często zbliżona do 2 kg. Zazwyczaj posiadają też wykształcony już odruch ssania, co umożliwia przystawienie ich do piersi mamy. Wcześniaki urodzone po 34. tygodniu ciąży zazwyczaj przebywają krótko w szpitalnym inkubatorze, szybko doganiają też w rozwoju swoich urodzonych w terminie rówieśników. Wcześniaki urodzone po 34. tygodniu ciąży na początku mogą mieć problemy z oddychaniem oraz z utrzymaniem właściwej temperatury ciała. Znacznie częściej niż u donoszonych dzieci pojawiają się u nich problemy z karmieniem piersią oraz żółtaczką poporodową. Często zdarzają się problemy z karmieniem wcześniaka. Konieczność przedłużenia hospitalizacji najczęściej wynika właśnie z problemów żywieniowych. Trudności w przyswajaniu pokarmu wynikają z niedojrzałości układu pokarmowego i nerwowego wcześniaków.
Przedwcześnie urodzone maluszki mają problem z jednoczesnym łączeniem ssania, oddychania i połykania. Prawie wszystkie urodzone w 34. tygodniu wcześniaki muszą być dokarmiane sztucznie, jeżeli są karmione piersią. Zazwyczaj dotyczy to również wcześniaków z 35. i 36. tygodnia.
Wcześniak urodzony w 32. tygodniu - rozwój skrajnego wcześniaka
Maluchy urodzone w 32. tygodniu (i wcześniej, od 28. tygodnia ciąży) klasyfikowane są jako wcześniaki skrajne. Dzieci, które przyszły na świat w tym terminie, mają bardzo małą masę ciała. W związku z tym mają większe problemy z utrzymaniem prawidłowej temperatury ciała niż wcześniaki późne. Skrajne wcześniactwo wiąże się również niestety z większymi problemami zdrowotnymi. Zdarza się, że konsekwencje tak wczesnego terminu urodzenia są odczuwalne nawet w dorosłym życiu. Z tego względu dużą troskę należy przywiązywać do rehabilitacji skrajnych wcześniaków. Dziecko urodzone w 32. tygodniu ciąży nie ma jeszcze całkowicie rozwiniętych płuc. Z tego względu jego funkcje oddechowe prawdopodobnie będzie musiała wspierać specjalistyczna aparatura. Skrajne wcześniaki zazwyczaj są karmione przez sondę. Mama może przekazać odciągnięte mleko
z piersi personelowi szpitalnemu, który pode je maluszkowi. To ogromne wsparcie rozwoju dziecka, bowiem mleko matki dla wcześniaków jest niczym lek.
Wcześniak urodzony w 30. tygodniu - rozwój skrajnego wcześniaka
Dzieci, które urodziły się w 30 tygodniu ciąży ważą zazwyczaj ok. 1,5 kg. Tak malutkie, skrajne wcześniaki, nie są w stanie samodzielnie oddychać. Z tego względu muszą korzystać z respiratora. Ponadto 30. tygodniowy wcześniak nie ma jeszcze wykształconego odruchu ssania, co sprawia, że karmienie piersią staje się niemożliwe.
Układ immunologiczny skrajnych wcześniaków nie funkcjonuje jeszcze prawidłowo, potrzebuje czasu, aby się rozwinąć. Z tego względu wszystkie dzieci urodzone przed 30. tygodniem ciąży poddaje się immunizacji, aby chronić je przed wirusem RS.
Wcześniaki urodzone w 30. tygodniu ciąży zazwyczaj pozostają w inkubatorze do czasu równoważnego z 34. tygodniem przebywania w brzuchu mamy. W tym terminie są zdolne do samodzielnego utrzymania prawidłowej temperatury ciała.
Problemy z karmieniem wcześniaka
Najlepszym pokarmem dla wcześniaka jest odciągnięte mleko jego mamy. Jednak czasami jego ilość jest niewystarczająca. W takich sytuacjach podaje się mleko z Banku Mleka Kobiecego lub mieszankę modyfikowaną dla wcześniaków. Mamy wcześniaków w związku z przedwczesnym porodem i odizolowaniem od dziecka mogą mieć problemy z laktacją.
W szpitalu pracują położne i doradcy laktacyjni, z których pomocy warto korzystać w przypadku wystąpienia takich trudności.
Sukces w karmieniu wcześniaka wymaga nadzoru personelu szpitalnego, zapisywania częstości podania pokarmu oraz kontroli masy ciała dziecka. Jeżeli wcześniak niepokojąco traci na wadze konieczne jest jego dokarmianie. Czasami lekarz może zalecić dodawanie wzmacniaczy do mleka z piersi mamy. Takie preparaty zwiększają wartość odżywczą kobiecego pokarmu. Często problemy z karmieniem mają charakter przejściowy i nie należy się od razu zrażać. Z każdym tygodniem wzrasta dojrzałość układu pokarmowego wcześniaka. Odpowiednie wsparcie personelu medycznego daje szanse na wyłączne karmienie dziecka piersią.
Jeżeli karmimy wcześniaka sztucznym pokarmem, ważny jest wybór odpowiedniego mleka modyfikowanego, butelki oraz smoczka (butelka dla wcześniaka powinna być dostosowana rozmiarem do potrzeb dziecka, natomiast smoczek od butelki najlepiej, aby przypominał fakturą i kształtem kobiecą pierś). Mieszanka dla przedwcześnie urodzonego dziecka powinna być dopasowana stricte do jego potrzeb. Modyfikowane mleko dla wcześniaków ma większe stężenie białka i substancji odżywczych, niż to przeznaczone dla dzieci urodzonych w terminie.
WAŻNE: Przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu do diety wcześniaka mieszanki mlekozastępczej, najlepiej porozmawiać z lekarzem prowadzącym o wyborze najlepszego pokarmu i zaufać jego wskazówkom.
Monitorowanie rozwoju wcześniaka
Do monitorowania rozwoju wcześniaka wykorzystuje się siatki centylowe. Pomagają one w ocenie postępów rozwojowych na podstawie przyrostu masy ciała, obwodu głowy i wzrostu dziecka. Siatki centylowe dla wcześniaków uwzględniają również wiek płodowy dziecka. Rozwój dziecka przebiega idealnie, jeżeli wzrost i waga maluszka z upływem czasu znajduje się w tym samym centylu, co dziecko urodzone w terminie.
Wcześniak w domu
Po przyjeździe wcześniaka ze szpitala do domu, jego rozwój psychofizyczny należy wspierać, zapewniając mu bliskość rodziców oraz spokojną przestrzeń do nabierania siły. Wizyty gości najlepiej ograniczyć do minimum. Wcześniaki do rozwoju nie potrzebują nadmiaru bodźców i zabawek. Dobrym pomysłem na prezent są ośmiorniczki dla wcześniaków. Przytulanki te posiadają macki przypominające pępowinę. Maluszek, chwytając rączkami zabawki uspokaja się i szybko zasypia.
Bibliografia:
- Greenslade, Sarah, et al., Estimating the dietary intake of breastfeeding preterm infants, International journal of environmental research and public health 12.5 (2015): 5408-5419.
- Nicole Sochacki-Wójcicka, www.mamaginekolog.pl
- Wywiad z dr n. med. Krystyną Bober-Olesińską, https://www.mjakmama24.pl/niemowle/wczesniak/jak-wczesniak-dogania-rowiesnikow-rozmowa-z-neonatologiem-aa-Ubsv-bC2t-9V8a.html