Troszczyłaś się o swoje dziecko przez cały okres ciąży. Kiedy niemowlę jest już na świecie, również masz wpływ na jego rozwój i przyszłe życie – m.in. poprzez stymulację zmysłów, wspólną zabawę, aktywność fizyczną oraz prawidłowe żywienie.
Czas spędzony razem, bliskość i różnorodne bodźce zewnętrzne pozwalają dziecku poznać świat i prawidłowo się rozwijać. Każdego dnia rodzice, poprzez pielęgnację, wpływająm.in. na rozwój mózgu dziecka, wzroku, słuchu czy odporność.
Każdy zdrowy organizm ma zdolność do odbierania, poprzez zmysły, bodźców zewnętrznych. Rozpoznanie tych informacji przez mózg pozwala na odpowiednią reakcję organizmu.
„Układ nerwowy wciąż wchłania informacje. Są one bardzo różnorodne: wzrokowe, słuchowe, dotykowe, węchowe, ale także pochodzące z tzw. zmysłów ukrytych, związane z odbiorem siły grawitacji, jak zmysł
przedsionkowy, z czuciem siebie czy odczuwaniem wykonywanych ruchów, jak zmysł kinestetyczno-proprioceptywny” – mówi Ewa Grzybowska, psycholog, instruktor metody integracji sensorycznej.
Chociaż wyróżnia się pięć podstawowych zmysłów, u człowieka występuje ich więcej, a każdy z nich jest związany z pracą innych receptorów, które przekazują odebrane informacje do mózgu.
czyli zdolność widzenia – odbierania i rozpoznawania przez oko bodźców świetlnych.
czyli zdolność wykrywania zapachów – odbierania i rozpoznawania przez nos cząsteczek chemicznych. To drugi zmysł chemiczny.
czyli zdolność odczuwania smaku – odbierania i chemicznego rozpoznawania przez kubki smakowe składu pokarmu. To pierwszy zmysł chemiczny.
czyli zdolność odczuwania przez skórę, związana z receptorami w skórze:
czyli zdolność słyszenia – odbierania i rozpoznawania przez ucho fal dźwiękowych.
czyli zdolność odczuwania położenia własnego ciała w przestrzeni – odbierania bodźców przez błędnik.
„czucie ciała”, inaczej zmysł kinestetyczny, czyli zdolność rozpoznania ułożenia części ciała względem siebie, a także napięcia mięśni, poprzez system receptorów rozsianych w mięśniach, stawach, więzadłach i głębszych warstwach skóry.
Pojęcie integracji sensorycznej jest bardzo złożone i niezwykle istotne w myśleniu o rozwoju młodego organizmu i wpływie czynników zewnętrznych na kształtowanie zmysłów.To prawidłowa organizacja wrażeń sensorycznych, czyli bodźców zarówno z wewnątrz organizmu, jak i ze świata zewnętrznego, które płyną z receptorów do mózgu.
Kiedy do mózgu docierają informacje ze wszystkich zmysłów, zadaniem organu jest ich rozpoznanie, klasyfikowanie oraz analiza, a także odniesienie się do wcześniejszych doświadczeń. Wszystkie te aktywności dzieją się bardzo szybko, a ich wynikiem jest reakcja organizmu na daną sytuację – myślowa lub ruchowa, która jest odpowiednia w określonej chwili.
V. Maas w książce „Uczenie się przez zmysły” stwierdza, że niektóre badania twskazują, że 15-45% ma niezidentyfikowane problemy, które wpływają na możliwości ruchowe, uczenie się. Większość z nich to zaburzenia integracji sensorycznej.
Konsekwencją nierozwinięcia pewnych umiejętności i reakcji na bodźce zewnętrzne mogą być trudności w funkcjonowaniu dziecka w przyszłości, nawet w dorosłym życiu. Proces integracji sensorycznej zaczyna się już w życiu płodowym, najintensywniej rozwija się do około 9. roku życia, a doskonali się przez całe życie. Wykształcone w tym okresie nawyki i codzienne czynności pozwolą na prawidłowe funkcjonowanie w późniejszym życiu.
Organizm ludzki ma wiele zmysłów, które odbierają tysiące różnych bodźców. Chociaż to nerwy obwodowe mają pierwszy kontakt z informacjami ze świata zewnętrznego, to mózg odpowiada za ich interpretację, powiązanie z wcześniejszymi doświadczeniami
i odpowiednią do sytuacji reakcję. Na tym organie spoczywa więc bardzo duża odpowiedzialność – to od jego prawidłowej pracy w pierwszych latach życia w dużej mierze zależy późniejsze funkcjonowanie dzieckaw świecie.
“Badania wykazały, że jeżeli niemowlę, które ma problemy z zasypianiem, będzie masowane każdego dnia przez 15 minut, po miesiącu zaśnie szybciej.”3
Rozwojowi mózgu i kształtowaniu zachowania dziecka sprzyja między innymi różnorodność stymulacji dotykowej. Wielu takich doznań może dostarczyć codzienna opieka rodzicielska nad dzieckiem, w tym przytulenie podczas karmienia czy zabiegi pielęgnacyjne.
Badania wykazały, że jeżeli niemowlę, które ma problemy z zasypianiem, będzie masowane każdego dnia przez 15 minut, po miesiącu zaśnie szybciej.
Stymulujące są również zabawki, które powinny mieć możliwie różnorodne kształty i faktury dostosowane do wieku dziecka. Możesz też angażowaćdziecko w Twoje hobby – dziecko może świetnie bawić się przy ozdabianiu przedmiotów domowego użytku, a zrobiony przez Ciebie szalik będzie dla niego nowo odkrytą zabawką. Pamiętaj jednak o bezpieczeństwie dziecka – zabawa powinna zawsze odbywać się pod nadzorem dorosłego opiekuna, nie dawaj dziecku do zabawy niebezpiecznych przedmiotów.
Pozwalaj dziecku na pełzanie, raczkowanie, a z czasem – chodzenie boso po różnych podłożach (dywanie, kafelkach, trawie czy piasku), a także badanie poprzez dotyk – ustami czy rączkami – różnych obiektów. Nie martw się, że dziecko np. pobrudzi się, pozwól mu odkrywać świat i towarzysz mu w tej podróży.
Gdy dostarczysz różnorodnych, nowych bodźców do zmysłów dziecka,jego mózg otrzyma więcej informacji i zwiększy swoją aktywność. Zwiększona aktywność mózgu wspiera tworzenie się neuronów, co jest z kolei niezwykle istotne pod względem tempa i efektywności przetwarzania kolejnych informacji przesyłanych od narządów zmysłów do mózgu i sprawności tego organu.
W ciągu pierwszych 12 miesięcy życia dziecko rozwija się bardzo intensywnie. W tym czasie znacząco zwiększa się również liczba połączeń między neuronami, co odpowiada za przewodzenie informacji wewnątrz mózgu. Aby mózg odpowiednio się rozwijał, należy nie tylko go stymulować, ale także dostarczać mu odpowiednich składników odżywczych w pożywieniu. Pamiętaj, aby stosować się do zasad programowania żywieniowego we wczesnym okresie życia – dzięki opracowanym przez ekspertów wskazówkom łatwiej Ci będzie odpowiednio zbilansować dietę dziecka, a tym samym wpływać na jego rozwój i przyszłe zdrowie.
Aby mózg dziecka prawidłowo się rozwijał:
w jego diecie nie może zabraknąć niezbędnego wielonasyconego kwasu tłuszczowego DHA, składnika błony komórkowej, który odpowiada również za rozwój wzroku dziecka. Korzystne działanie występuje, gdy wraz z urozmaiconą dietą dziecko spożywa 100 mg DHA dziennie.
jego dieta powinna zawierać kwas alfa-linolenowy z grupy omega 3, ważny dla prawidłowego rozwoju mózgu i tkanek nerwowych.
“W okresie pierwszych lat życia dziecka w jego rozwoju szczególne miejsce zajmuje żywienie. Aby mózg odpowiednio się rozwijał, pokarm powinien dostarczać mu odpowiednią ilości energii, dieta powinna być bogata w tłuszcze wysokiej jakości, a także w składniki mineralne, takie jak żelazo czy jod i witaminy, w tym z grupy B”
– wyjaśnia Angelika Górska, specjalista ds. żywienia NUTRICIA.
Pierwsze 1000 dni życia dziecka, czyli czas już od momentu poczęcia do ok. 3. roku życia, to czas jego intensywnego wzrostu i rozwoju. Kiedy niemowlę przychodzi na świat, niektóre funkcje jego organizmu nie są w pełni rozwinięte. W jaki sposób stymulować jego rozwój, aby odbywał się prawidłowo i kiedy kształtują się kolejne narządy młodego organizmu?
Chociaż noworodek zaczyna widzieć od razu po urodzeniu, to widzi on świat nieostro. Ponieważ nie pozwala mu to na wykorzystanie w pełni narządu wzroku, w pierwszych miesiącach życia poznaje on swoje otoczenie przede wszystkim poprzez dotyk. Aby dziecko mogło widzieć tak, jak osoba dorosła, jego wzrok potrzebuje 12 miesięcy.
Narząd słuchu dziecka jest ukształtowany już po przyjściu na świat, ale swoją funkcję będzie doskonalił przez długi czas. Prawidłowy rozwój słuchu jest warunkiem późniejszego rozwoju mowy niemowlęcia. Jeżeli zmysł słuchu jest prawidłowo przygotowany do pracy, niemowlę już od pierwszych chwil życia będzie reagowało na głośne bodźce dźwiękowe.
Dziecko wydaje z siebie dźwięk już od pierwszych chwil życia, wraz z pierwszym oddechem – zwykle jest to płacz, świadczący o prawidłowym rozwoju układu nerwowego i narządu mowy. Niemowlę uczy się posługiwania tym narządem od pierwszych miesięcy życia, a pomocna w tym procesie jest stymulacja, którą może wykonać mama przez bardzo prostą czynność – mówienie do dziecka. Pamiętaj, że niemowlę uczy się, naśladując Ciebie.
“Nie miałam pokarmu”
“Miałam poczucie, że dziecko się nie najadało”
“Dziecko samo przestało ssać pierś”
“Miałam wątpliwości co do jakości pokarmu”
Do tylu zakażeń dróg oddechowych może dochodzić u zdrowych dzieci w ciągu roku
Układ odpornościowy dziecka kształtuje się już od wczesnego życia płodowego, pełną sprawność uzyskuje dopiero w wieku kilkunastu lat. Dlatego małe dzieci chorują częściej niż osoby dorosłe. Ważne jest, by w porę zdiagnozować pierwotny niedobór odporności – lekarz stawiając diagnozę ocenia, czy zachorowania dziecka mieszczą się w normie, czy też są objawem niedoboru odporności.
Po przyjściu na świat niemowlę nie jest w pełni odporne, co wiąże się z wyjątkową wrażliwością jego organizmu. Możesz wspierać rozwój jego układu immunologicznego poprzez wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia oraz jego kontynuację przy stopniowym rozszerzaniu diety dziecka nawet do 2. roku życia lub dłużej.
Mleko mamy zawiera przeciwciała, dzięki czemu naturalnie wspiera odporność dziecka; zmniejsza częstość zachorowań i łagodzi przebieg wielu chorób, m.in. zakażenia dolnych dróg oddechowych, zapalenia ucha środkowego czy biegunki.
Układ immunologiczny „uczy się” również poprzez kontakt z otoczeniem już od pierwszych chwil życia – m.in. poprzez kontakt „skóra do skóry” z mamą tuż po porodzie. Składniki odżywcze wspomagające odporność to witaminy A, D, C, cynk i żelazo. Jeśli z różnych względów nie karmisz piersią, skonsultuj się z lekarzem, by wybrać mleko modyfikowane najlepsze dla Twojego dziecka, także pod kątem budowania odporności.
Pierwsze lata życia niemowlęcia to okres jego intensywnego wzrostu i rozwoju. To ważny moment kształtowania prawidłowych nawyków i zdrowia dziecka. Istnieje powszechne i słuszne przekonanie, że aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na organizm człowieka, a jak sugerują badania – również najmłodszych, w fazie rozwoju.
Zgodnie ze stanowiskiem Amerykańskiego Stowarzyszenia Sportu i Wychowania Fizycznego (NASPE) niemowlę powinno towarzyszyć rodzicom w codziennej aktywności fizycznej, która nie tylko pozwoli mu odkryć i poznać otoczenie, ale także zachęci i pobudzi do ruchu, nie wykształcając u dziecka nawyku siedzącego trybu życia.
Instytut Medycyny Amerykańskiej Akademii Nauk zaleca, aby na każdą godzinę opieki nad dzieckiem przypadało 15 minut aktywności fizycznej.
Zabawa czy proste ćwiczenia wpływają pozytywnie na funkcjonowanie organizmu i zachodzące w nim procesy, a ruch przeciwdziała wystąpieniu otyłości. Jest to istotne tym bardziej, że otyłość jest dużym problemem XXI wieku, a jak wynika z raportu UNICEF, polskie dzieci tyją najszybciej w Europie.
Przy wspieraniu i zachęcaniu dziecka do aktywności fizycznej istotny wpływ ma postawa rodziców – ich zaangażowanie i przykład, jaki dają. Niemowlę uczy się poprzez obserwację i powtarzanie czynności, dlatego warto poświęcać czas na wspólną zabawę i ćwiczenia, z których korzyści będą płynęły dla obu stron.
60% dzieci, które uczęszczają na dodatkowe aktywności poza żłobkiem lub przedszkolem, bierze udział w zajęciach sportowych.
Dzięki temu, że troszczyłaś się o swoje dziecko na etapie planowania i podczas ciąży, Twoje niemowlę otrzymało doskonałe warunki do rozwoju. Po urodzeniu rozwija się jego organizm i wszystkie narządy, a od powodzenia tego procesu będzie zależała jego przyszłość. Możesz pomóc swojemu dziecku w prawidłowym rozwoju, stymulując jego mózg oraz zmysły – poprzez mówienie do niego, pokazywanie mu świata, edukację od pierwszych chwil życia, zbilansowaną dietę, a także wspólną zabawę i ćwiczenia. Pamiętaj, że od Twoich decyzji zależą nawyki, które wykształcą się u niemowlęcia i które będą powielane w jego przyszłym życiu.
Zdrowie Twojego dziecka jest dla Ciebie najważniejsze. Teraz spoczywa na Tobie ogromna odpowiedzialność za jego przyszłość. Pamiętaj, aby jak najlepiej wykorzystać 1000 pierwszych dni jego życia.
Z oddaniem chcemy wspierać Cię w karmieniu piersią, ponieważ wierzymy, że jest ono najlepszym sposobem żywienia Twojego niemowlęcia i zapewnia mu wiele korzyści.
Ważne jest, abyś zarówno w okresie przygotowania się do karmienia piersią jak i karmienia piersią dbała o swoją zdrową i zbilansowaną dietę.
Jeśli zdecydujesz się zakończyć karmienie piersią lub połączyć je z karmieniem mlekiem modyfikowanym, może to zmniejszyć produkcję Twojego mleka i zmiana tej decyzji w okresie późniejszym może być trudna. Zanim zaczniesz używać mleko modyfikowane, zalecamy, abyś pomyślała o konsekwencjach socjalnych i finansowych. Aby zapewnić zdrowie Twojemu dziecku zawsze przestrzegaj wskazówek producenta, dotyczących przygotowania, podawania i przechowywania mleka modyfikowanego.
By pomóc Ci podjąć najlepsze decyzje dotyczące karmienia Twojego dziecka, zachęcamy, abyś zawsze konsultowała się z lekarzem lub innym specjalistą od spraw zdrowia.
Nie masz jeszcze konta w serwisie BebiProgram?
Zarejestruj się i odbierz bezpłatne zestawy upominków dla przyszłej mamy i dziecka