Pierwsze lata życia dziecka są wyjątkowe – to okres nie tylko intensywnego wzrostu i rozwoju, ale także kształtowania nawyków żywieniowych i preferencji smakowych, które zostaną z maluszkiem na dłużej. Decyzje rodziców dotyczące diety dziecka mają wpływ na jego rozwój oraz funkcjonowanie. Jak podejmować je świadomie, aby dostarczyć maluchowi składników odżywczych w odpowiednich ilościach?
Co znajdziesz w tym artykule:
W 1000 pierwszych dni życia dziecko jest całkowicie zależne od rodziców – również w kwestii tego, co spożywa. To właśnie dieta, a także zachowania żywieniowe i aktywność fizyczna pozostałych członków rodziny kształtują nawyki żywieniowe malucha. Prawidłowe rozszerzania diety, zbilansowany jadłospis czy respektowanie poczucia głodu i sytości dziecka są kluczem do kształtowania jego prawidłowych postaw. Odpowiednie żywienie malucha może być dla rodziców trudne – wskazówką w tym zakresie są zalecenia ekspertów.
A jak akceptacja
Pierwsze dwa lata życia mają duże znaczenie dla późniejszych wyborów żywieniowych dziecka. Niemowlę rodzi się z naturalną preferencją smaku słodkiego, a nie akceptuje smaku gorzkiego. Właśnie dlatego na etapie rozszerzania diety chętnie próbuje niektórych pokarmów, a inne odrzuca. Trudne do zaakceptowania dla malucha są warzywa, szczególnie te mniej słodsze np. brokuł, dlatego to one powinny być podane jako pierwsze. Czasem może wymagać to wielu prób, jednak wielokrotne podawanie nowych produktów najczęściej wpływa na akceptację ich smaku1.
Trudności do przejścia
Małe dziecko z radością nabywa umiejętności, dzięki którym poznaje otaczający je świat. Uczy się chodzić, mówić i chce się bawić, a zjedzenie posiłku czasem może mu w tym przeszkadzać. Właśnie dlatego u malucha mogą występować wahania apetytu, co nie powinno być powodem do niepokoju. Jeśli dziecko nie chce w ogóle poznawać nowych produktów, może być to oznaką neofobii – postawy wobec żywności objawiającej się unikaniem spożywania nowych produktów lub ogólną niechęcią do ich próbowania. Takie zachowanie przy posiłkach jest charakterystyczne dla dziecka w wieku 2-3 lata i może być np. potrzebą wyrażenia swojej autonomii. Warto jednak nie poddawać się i starać się proponować nowe produkty co jakiś czas. Możesz np. zmieniać formę ich podawania, np. pomidora pokrojonego w plasterki zamień na paseczki itp.
Neofobia żywieniowa definiowana jest jako postawa wobec żywności objawiająca się unikaniem spożywania nowych produktów, klasyfikowana jako typ zaburzeń karmienia „wybiórcze jedzenie”. Jest zależna od czynników biologicznych i środowiskowych takich jak np. odżywianie w okresie prenatalnym, sposób żywienia w okresie niemowlęcym i wczesnego dzieciństwa; osobowość, nawyki, styl życia. Poziom neofobii żywieniowej wpływa na sposób żywienia dzieci, doprowadzając do niedoborów kluczowych substancji odżywczych2.
Warto przyzwyczaić dziecko do spożywania regularnych posiłków – każdego dnia powinno otrzymywać 3 posiłki główne (śniadanie, obiad i kolację) oraz 1-2 posiłki uzupełniające (II śniadanie i/lub podwieczorek). Codzienny jadłospis powinien uwzględniać produkty ze wszystkich grup spożywczych – warto pamiętać, że wciąż ważnym elementem diety dziecka po 1. urodzinach jest mleko (w tym mleko modyfikowane) i produkty mleczne. Zawierają one białko, a także wapń, ważny do budowy kości i zębów, którego niedobory występują aż u 42% dzieci po 1. roku życia3.
1 Weker H i wsp. Żywienie niemowląt i małych dzieci. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, grudzień 2014.
2Kozioł-Kozakowska A., Piórecka B. Neofobia żywieniowa - jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne. Standardy medyczne/pediatria, 2013, t. 1 n 80-85
3Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.