Czas po porodzie – chociaż wyjątkowy, dla niektórych mam jest też trudny. Przeplatające się uczucia – szczęście związane z narodzinami dziecka i strach przed nowymi obowiązkami – mogą wywołać u kobiety przejściowy stan emocjonalny, który jest nazywany smutkiem poporodowym. Czym jest „baby blues” oraz w jaki sposób świeżo upieczona mama może sobie z nim poradzić? Czym „baby blues” różni się od depresji poporodowej i gdzie szukać pomocy? Podpowiadamy.
Co znajdziesz w tym artykule:
Czym jest baby blues?
Szacuje się, że nawet 40-80% kobiet po porodzie dotyka baby blues[1]. Jego cechą charakterystyczną jest przejściowe i umiarkowane obniżenie nastroju, które najczęściej pojawia się w pierwszych dniach połogu. Ten specyficzny stan emocjonalny trwa zazwyczaj do około dwóch tygodni od porodu i jest niezależny od metody rozwiązania ciąży, czyli może wystąpić zarówno u tych mam, które rodziły naturalnie, jak i u tych, u których poród odbył się poprzez cięcie cesarskie[2]. Właśnie dlatego kluczowe jest, aby o istnieniu baby blues jeszcze przed porodem wiedziała zarówno przyszła mama, jaki i tata dziecka – stając się ojcem, mężczyzna jest dla kobiety najbliższym i największym wsparciem w pierwszych dniach, tygodniach i miesiącach macierzyństwa.
Jakie są przyczyny i objawy baby blues?
Wpływ na pojawienie się baby blues mają przede wszystkim zmiany fizjologiczne w ciele kobiety, gdy układ hormonalny pracuje bardzo intensywnie[3]. Inną istotną przyczyną jest stres i obawy przed nowymi obowiązkami związanymi z pełnieniem roli mamy. Po porodzie zwykle pojawia się mieszanka uczuć – naprzemiennie smutek i radość, zawstydzenie i niepokój czy złość i euforia. Kobiety często opisują objawy baby blues jako dokuczliwe oraz trudne do przewidzenia. Zmiany hormonalne, zmęczenie fizyczne i wahania nastroju sprawiają, że kobieta, która do tej pory świetnie radziła sobie z codziennością, nagle mierzy się z poczuciem bezradności. Problem najczęściej dotyka młodych mam, które dopiero uczą się, jak zorganizować życie po porodzie – zarówno swoje, jak i nowej rodziny. Gwałtowne zmiany hormonalne wpływają także na drażliwość i nadmierną wrażliwość mamy. Na szczęście taki stan emocjonalny zazwyczaj szybko mija.
Jak poradzić sobie z baby blues?
Poza pracą nad sobą, czyli nad własnymi emocjami, w tym czasie dla kobiety najcenniejsze jest wsparcie jej najbliższych, którzy pomogą odnaleźć się mamie w nowej dla niej sytuacji. Taka pomoc, nawet najprostszych codziennych czynnościach, takich jak ugotowanie obiadu, opieka nad dzieckiem czy wspólny spacer, może okazać się zbawienna dla poprawy samopoczucia świeżo upieczonej mamy. Bliscy powinni mieć świadomość, że to bardzo ważne, aby w pierwszych tygodniach po porodzie kobieta nie zostawała zupełnie sama i była doceniana za radzenie sobie w nowej roli. Gdy zdarzy się, że u młodej mamy pojawi się spadek nastroju i rozdrażnienie, bliscy powinni to zaakceptować i właśnie w takich sytuacjach szczególnie okazać jej wsparcie. Każda mama zasługuje bowiem na odpoczynek po wymagającej opiece nad dzieckiem. Budowanie bliskości emocjonalnej pomoże zwiększyć poczucie bezpieczeństwa kobiety mierzącej się z baby blues i pomoże jej wrócić do równowagi emocjonalnej.
O tym warto pamiętać! Każda świeżo upieczona mama ma prawo prosić o wsparcie. Bez względu na to, czy chodzi o prowadzenie domu, czy o pomoc w opiece nad dzieckiem mówienie wprost o swoich potrzebach może pomóc kobiecie w radzeniu sobie z obowiązkami życia codziennego. Kobieta powinna także pozwalać sobie na odpoczynek. Gdy dziecko śpi, mama również powinna wypoczywać w taki sposób, który będzie dla niej najbardziej odpowiedni. Chwila oddechu jest ważna zarówno dla zachowania dobrego samopoczucia, jak i energii życiowej. Każda mama potrzebuje czasu dla siebie, a gdy go znajdzie, z pewnością poczuje, że znacznie lepiej panuje nad swoim życiem.
Baby blues a depresja poporodowa
Baby blues nie jest chorobą, a krótkookresowym pogorszeniem nastroju, które z czasem, gdy mama poczuje się pewniej w nowej roli, powinno minąć. Zdarza się jednak, że u niektórych kobiet zaburzenia nastroju nie mijają i baby blues zamienia się w depresję poporodową. Objawy obu tych stanów emocjonalnych bywają podobne, jednak te związane z depresją są dużo dłuższe i bardziej rozległe – mogą wiązać się także z osłabieniem więzi z dzieckiem, zaniechaniem różnych aktywności oraz wystąpieniem dolegliwości, takich jak osłabienie, zmniejszenie masy ciała czy zaburzenia psychiczne. Należy przy tym pamiętać, że depresja jest poważną chorobą wymagającą zgłoszenia się po profesjonalną pomoc i specjalistycznego leczenia. Warto zatem obserwować, jakie objawy towarzyszą młodej mamie, aby spróbować ocenić, na ile poważny jest jej stan psychiczny, a w każdej sytuacji okazywać jej zainteresowanie, troskę i pomoc – każdy gest bliskich z pewnością zostanie przez nią doceniony.
To ważne! Jak pokazują wyniki badań, występowanie baby blues wraz z innymi czynnikami, takimi jak np. stres czy złe relacje w związku lub małżeństwie, mogą sprzyjać pojawieniu się depresji poporodowej w przyszłości [4].
[1] Robertson E, Celasun N, Stewart DE. Risk factors for postpartum depression. W: Stewart, DE, Robertson E, Dennis C-L, Grace SL, Wallington T. Postpartum depression: literature review of risk factors and interventions. WHO: Department Of Mental Health And Substance Abuse, 2003.
[2] Adams S.S., Eberhard-Gran M., Sandvik Å.R., Eskild A. Mode of delivery and postpartum emotional distress: a cohort study of 55,814 women. BJOG; 119: 298−305; 2012.
[3] Klainin P., Arthur D.G. Postpartum depression in Asian cultures: a literature review. Int. J. Nurs. Stud; 46: 1355–1373; 2009.
[4] O’Hara M.W., McCabe J.E. Postpartum depression: current status and future directions. Ann. Rev. Clin. Psychol.; 9: 379−407; 2013.