Szczepienia ochronne dla niemowląt – aktualny program szczepień ochronnych 2025

Szczepienia dla niemowlaka – aktualizacje

Program Szczepień Ochronnych w Polsce corocznie jest aktualizowany na skutek zaleceń ekspertów (pediatrów, zakaźników, specjalistów zdrowia publicznego, epidemiologów) zrzeszonych w Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej organu doradczego GIS oraz Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia.

Przygotowując zalecenia, eksperci uwzględniają zmieniające się rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Istotna jest również aktualna sytuacja epidemiologiczna w kraju i w krajach sąsiednich, zalecenia dotyczących szczepień w innych krajach oraz możliwości budżetu państwa.

Harmonogram szczepień ochronnych dla niemowlaka na 2025 rok

Większość obowiązkowych szczepień ochronnych wykonuje się u dzieci w wieku niemowlęcym. Pozwala to zadbać o uodpornienie malucha już na początkowym etapie życia, gdy jego organizm jest szczególnie wrażliwy, a układ immunologiczny dopiero powoli dojrzewa. W poniższej tabeli znajdziesz listę obowiązkowych (bezpłatnych) szczepień ochronnych wraz z określeniem wieku dziecka, w którym powinny zostać przeprowadzone.

Schemat szczepień u wcześniaków jest bardzo podobny u powyższego, jednak przy podawaniu niektórych preparatów stosuje się pewne modyfikacje (np. szczepionka na gruźlicę podawana jest dopiero po osiągnięciu przez dziecko masy ciała 2000 g, niezależnie od wieku po urodzeniu).

Jakie szczepienia dodatkowe są zalecane dla niemowlaka?

W pierwszym roku życia dodatkowymi szczepieniami nieobowiązkowymi, choć zalecanymi są:

• Szczepienie przeciwko meningokokom (można je podawać niemowlętom od ukończenia 6. lub 8. tygodnia życia – w zależności od rodzaju szczepionki),
• Szczepienie przeciw COVID-19 oraz szczepienie przeciwko grypie (preparaty można podawać najwcześniej po 6. miesiącu życia),

Wymienione szczepienia nieobowiązkowe, z wyjątkiem szczepienia na COVID-19, są częściowo lub całkowicie odpłatne.

Przeciwwskazania do szczepienia niemowlaka

Stałe przeciwwskazania do przeprowadzenia szczepienia u dziecka występują rzadko. Należą do nich przede wszystkim silne reakcje alergiczne na składniki danego preparatu oraz ciężki niepożądany odczyn poszczepienny po przyjęciu poprzedniej dawki tej samej szczepionki.

Znacznie częściej mamy do czynienia z przejściowymi przeciwwskazaniami do wykonania szczepienia u niemowlaka. Głównym z nich jest choroba przebiegająca z wysoką gorączką. Do takich sytuacji należą również okresy zaostrzenia chorób przewlekłych. W wymienionych przypadkach zalecane jest poczekanie z wykonaniem szczepienia do czasu ustąpienia objawów i poprawy stanu zdrowia. Zwiększona aktywność układu immunologicznego wynikająca z choroby może ograniczać odpowiedź komórek odpornościowych na szczepionkę i osłabiać korzystny efekt jej podania.

Warto mieć na uwadze, że nie każdy problem zdrowotny jest sytuacją, w której musimy odkładać szczepienie w czasie. Przeciwwskazaniem do podania preparatów nie są:

• Wcześniactwo, niska masa ciała u niemowląt,
• Żółtaczka noworodkowa,
• Zakażenia górnych dróg oddechowych lub biegunka z gorączką poniżej 38,5 °C, a także inne mało nasilone dolegliwości związane z infekcjami,
• Alergia, astma lub inne objawy atopii,
• Antybiotykoterapia,
• Przyjmowanie niskich dawek sterydów lub miejscowe ich stosowanie (np. na skórę lub wziewnie),
• Problemy dermatologiczne, np. zapalenie skóry, wyprysk lub miejscowe zakażenie skóry,
• Przewlekłe choroby serca, płuc, nerek i wątroby,
• Stabilny stan neurologiczny w chorobach układu nerwowego, takich jak porażenie mózgowe i zespół Downa.

Czy szczepienia ochronne dla niemowląt są bezpieczne?

Szczepienia ochronne dla niemowląt są jednymi z najdokładniej kontrolowanych produktów leczniczych. Podlegają rygorystycznym testom i muszą spełniać ścisłe wymogi prawne. Badania bezpieczeństwa szczepionek prowadzone są stale, nie tylko w momencie ich opracowania, ale także później, m.in. poprzez monitorowanie pojawiania się ewentualnych niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym również skutków występujących w odległym czasie po podaniu preparatu.

Szczepienie to w przypadku wielu chorób zakaźnych jedyna metoda skutecznej ochrony przed ciężkim przebiegiem i powikłaniami, które mogą być odczuwane do końca życia. Większości infekcji, przeciwko którym skierowane są obowiązkowe szczepienia ochronne nie da się skutecznie leczyć, gdy wystąpią już w nasilonej postaci.

Warto pamiętać, że oceniany na bieżąco przez odpowiednie instytucje rachunek korzyści i ryzyka związanego z wykonywaniem obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych musi przemawiać zdecydowanie za podawaniem tych preparatów, by znalazły się one na liście.

Źródła:

1. Ministerstwo Zdrowia (2024) Program Szczepień Ochronnych (PSO), dostęp: https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-szczepien-ochronnych-pso-.
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (2025) Program Szczepień Ochronnych w 2025 roku, szczepienia.info, dostęp: https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2025//.
3. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia (2024) Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2024 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2025, dostęp: https://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2024/93/akt.pdf.
4. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (2022) Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?, szczepienia.info, dostęp: https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-sa-ogolne-zasady-stosowania-szczepionek/.
5. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (2025) Jak się bada bezpieczeństwo szczepionek?, szczepienia.info, dostęp: https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jak-sie-bada-bezpieczenstwo-szczepionek/.