Mózg pozwala dziecku orientować się w otaczającym je świecie, umożliwia mu odbieranie bodźców, naukę języka, w którym komunikuje się jego najbliższe otoczenie oraz magazynuje wiedzę.
Co znajdziesz w tym artykule:
U rocznego dziecka jest niczym superkomputer: nowe neurony powstają z prędkością nawet 500 tysięcy nowych komórek na minutę! Prawidłowy rozwój tego niezwykle skomplikowanego i wrażliwego „centrum dowodzenia” trwa również po pierwszych urodzinach dziecka.
Jak stymulować rozwój mózgu rocznego dziecka?
Prawidłowy rozwój mózgu można wesprzeć stymulacją wielozmysłową. Nawet najbardziej zabiegany rodzic może włączyć ją do codziennych aktywności, bez zbędnego wysiłku. Wystarczy podczas wspólnej zabawy zadbać o angażowanie różnych zmysłów dziecka. Nie będzie to trudne, bo ciekawy świata maluch chętnie odkrywa otoczenie wszystkimi dostępnymi mu środkami. Z zapałem sprawdza tekstury i kształty otaczających go przedmiotów, ich temperaturę i inne właściwości fizyczne. Dlatego warto podsuwać mu do zabawy przedmioty codziennego użytku, nazywać ich kształty, określać ich właściwości (ciepły, miękki, gładki) i pozwolić dziecku sprawdzić je osobiście. Dobrze jest zapoznawać je z różnymi kolorami i dźwiękami (poprzez wierszyki, piosenki, wyrazy dźwiękonaśladowcze). Można też dać mu powąchać kwiat, perfumy mamy czy intensywne przyprawy.
Dziecięca logika
Roczne dziecko zaczyna już dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe i powiązania między daną czynnością a tym, co po niej następuje. Dlatego warto cierpliwie i życzliwie wspierać je w codziennych – nawet jeśli jest ich kilkadziesiąt! – próbach włączania i wyłączania lampki, upuszczania różnych przedmiotów na ziemię, aby sprawdzić, czy spadną, lub rozsypywania klocków, które mama po raz kolejny zbierze do pudełka. Wspólne spędzanie czasu w ten sposób może wydawać się dorosłym nieproduktywne. Dla dziecka jest to jednak ogromna praca, włożona w poznawanie otaczającego je świata i rządzących nim mechanizmów, w naukę konsekwencji i efektywności działania.
Aktywności wspierające rozwój mózgu
Warto urozmaicać też czas wspólnych aktywności. Nie do przecenienia dla rozwoju funkcji poznawczych rocznego dziecka są wszelkie formy fizycznej aktywności pod gołym niebem. Począwszy od spacerów, poprzez naukę chodzenia na różnych podłożach (chodnik, trawa, piasek) aż po wizyty na placu zabaw i pierwsze próby kontaktu z rówieśnikami. Już od wczesnego dzieciństwa dobrze jest też zadbać o zmiany otoczenia dziecka. W mieście, w parku, na wsi czy nad morzem – w każdym z tych miejsc na zmysły malucha oddziałuje inny zestaw bodźców.
Przeczytaj również
Rozwój ruchowy małego dziecka
Warto wiedzieć, że od rozwoju mózgu ściśle zależy rozwój ruchowy dziecka. Warunkują go układy, które zaczynają się rozwijać już w okresie prenatalnym: przedsionkowy, odpowiadający za zmysł równowagi oraz proprioceptywny, dzięki któremu dziecko wykształca tzw. kinestezję, czyli odczuwanie pozycji i ruchu ciała. Umiejętności te rozwijają się u niemowlęcia w ogromnym tempie i roczne dziecko osiąga już wysoki poziom rozwoju ruchowego w formie tzw. małej i dużej motoryki. Rozwój tej ostatniej przejawia się w ruchu angażującym największe grupy mięśni w ciele, na przykład stawianiu samodzielnych kroków, czego do niedawna oczekiwano właśnie od rocznych dzieci. Obecnie granica ta została przesunięta do 18. miesiąca życia, jednak przyjmuje się, że roczny maluch powinien umieć już siadać i przemieszczać się w wybranym kierunku, np. pełzając lub raczkując.
Roczny maluch powinien umieć już siadać i przemieszczać się w wybranym kierunku, np. pełzając lub raczkując.
Przejawem małej motoryki jest zaś na przykład umiejętność stosowania chwytu tzw. pęsetkowego, czyli chwytanie przedmiotów kciukiem i palcem wskazującym. W wieku 12 miesięcy dziecko powinno już także wykonywać tak precyzyjne ruchy, jak wskazywanie palcem interesujących go obiektów oraz klaskanie.
W wieku 12 miesięcy dziecko powinno już także wykonywać tak precyzyjne ruchy, jak wskazywanie palcem interesujących go obiektów oraz klaskanie.
Ta z pozoru błaha czynność jest często stosowanym przez lekarzy testem na prawidłowo rozwijającą się koordynację między wzrokiem i dłońmi oraz właśnie małą motorykę.
Rozwój mózgu a dieta rocznego dziecka
Mózg rocznego dziecka przyswaja informacje i umiejętności z prędkością wyścigową, potrzebuje więc solidnej dawki pełnowartościowego „paliwa”, aby codziennie pracować na pełnych obrotach. Jest to najbardziej energochłonny narząd organizmu, zużywający energię z pokarmu do budowy komórek nerwowych, połączeń między nimi (synaps) i neuroprzekaźników. Stąd szczególne zapotrzebowanie na substancje odżywcze, m.in. kwasy tłuszczowe z grupy omega 3, które powinny być dostarczane wraz z dietą w odpowiednich ilościach. Warto o tym pamiętać, komponując dietę rocznego malucha i uwzględnić w niej jajka, zdrowe tłuszcze oraz gdy mama nie może karmić piersią, uzupełniające bilans diety, dopasowane do potrzeb dziecka mleko modyfikowane.
Rozwój dziecka w rękach rodziców
Wspieranie rozwoju mózgu dziecka w początkowym okresie życia wymaga od rodziców wiele uwagi i zaangażowania. Warto się jednak na nie zdobyć, bo oprócz silnej więzi między rodzicem i dzieckiem, zaprocentuje to także wymiernymi efektami w przyszłości. Wczesnodziecięce zabawy wspierające rozwój mózgu wykorzystują jedyny moment w życiu, kiedy ludzki „supernarząd” rozwija się tak szybko, a dziecko najwięcej się uczy. Jego przyszłe sukcesy, szybkość przyswajania wiedzy czy umiejętności społeczne zależą w dużej mierze od czasu i uwagi poświęconych mu przez rodziców we wczesnym dzieciństwie.