Naukowcy o wczesnym programowaniu żywieniowym

3 min
Kobieta karmi piersia niemowlaka

Składniki pokarmowe dostarczane dziecku jeszcze w łonie matki i karmienie piersią mają bardzo duży wpływ na zdrowie dziecka w przyszłości! Na czym jednak zależność ta polega?

Kobieta karmi piersia niemowlaka
Kobieta karmi piersia niemowlaka

W cigu 1000 pierwszych dni, czyli od poczęcia do około 3. roku życia, organizm dziecka jest bardzo wrażliwy. W tym okresie kształtuje się, między innymi, odporność i rozwija się mózg. Dlatego dziecko potrzebuje jak najlepszej żywności, która będzie wspierała jego przyszłe zdrowie. W ostatnich 50 latach udowodniono, że związek ten jest znacznie głębszy a efekty o wiele bardziej długotrwałe niż powszechnie sądzono. Mówiąc wprost - składniki pokarmowe przyjmowane przez dziecko jeszcze w Twoim łonie i karmienie piersią istotnie wpływają na zdrowie dziecka w całym jego późniejszym życiu. Tak samo, jak etap rozszerzania diety. Prawidłowe żywienie dziecka w pierwszych latach życia pozwala wypracować właściwe nawyki żywieniowe, które mają szanse przetrwać w przyszłości.

Dziesięciolecia badań nad rozwojem chorób doprowadziły do odkrycia zależności pomiędzy stanem zdrowia w chwili narodzin a zachorowalnością na choroby cywilizacyjne takie jak otyłość, cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia (zawały, udary, nadciśnienie tętnicze). Dalsze badania prowadzone na całym świecie umocniły naukowców w przekonaniu, że niewłaściwe odżywianie we wczesnym okresie życia może poważnie przyczyniać się do powstawania problemów zdrowotnych.

Programowanie żywieniowe – najnowsze badania

Obecnie uważa się, że wpływ warunków we wczesnym okresie życia na rozwój chorób w późniejszych latach tłumaczy epigenetyka, czyli dziedzina nauki zajmująca się między innymi badaniem, jak różne mechanizmy wpływają na ekspresję poszczególnych genów i jak te zmiany są dziedziczone.

Wiadomo, że warunki zewnętrzne wpływają na aktywność niektórych mechanizmów epigenetycznych, które równocześnie najaktywniejsze są u najmłodszych, najintensywniej rozwijających się organizmów. To mechanizmy epigenetyczne sprawiają, że komórki i narządy organizmu adaptują się do warunków zewnętrznych, ulegając między innymi wpływom takich czynników jak ilość i jakość zapewnianych dziecku substancji odżywczych.

Mówiąc obrazowo: bliźniacy jednojajowi są tacy sami genetycznie ale mogą być różni epigenetycznie. Mechanizmy epigenetyczne wykazują dużą zmienność we wczesnym etapie życia, gdy dziecko rozwija się, by utrwalić się w późniejszych latach. Mimo, że mechanizmy epigenetyczne nie zmieniają genomu to sprawiają, że niektóre zmiany, które zaszły w wyniku aktywności tych mechanizmów są trwałe.

Programowanie żywieniowe we wczesnym okresie życia dziecka

Zdając sobie sprawę z faktu, że o rozwoju i funkcjonowaniu narządów organizmu decyduje już życie płodowe dziecka, powinniśmy zapewniać matce i dziecku niezbędne składniki odżywcze, w odpowiednich ilościach i we właściwym czasie. Na tym właśnie polega koncepcja Programowania żywieniowego we wczesnym okresie życia (Early-life Nutritional Programming, w skrócie ENP), powstała na gruncie wieloletnich, szeroko zakrojonych badań i analiz. Prekursorem idei programowania żywieniowego jest D. Baker, który pod koniec XX wieku opublikował szereg prac, który wykazały związek między otyłością, zawałami serca, udarami mózgu występującymi w wieku dorosłym z niedożywieniem płodów w pierwszych dwóch trymestrach ciąży. 

Oceń ten artykuł: